نمونه بیزینس پلننمونه بیزینس پلن تولیدی

طرح تولید واکسن طیور

سفارش طرح توجیهی

معرفی واکسن

یکی از بهترین روش های جلوگیری از بیماری های عفونی استفاده از واکسن است. مصرف واکسن چه در انسان و چه در حیوانات موجب ایجاد ایمنی نسبت به بیماری باکتریای یا ویروسی شده و نرخ مرگ و میر را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
امروزه استفاده از واکسن جزیی جدایی ناپذیر از فرآیند پرورش طیور محسوب می شود. واکسن های طیور معمولا بر علیه بیماری هایی استفاده می شوند که یا با علایم کلینیکی همراه است (علایم بیماری یا مرگ و میر) و یا علایم تحت کلینیکی (کاهش تولید گوشت یا تخم) ایجاد می نمایند.

انواع واکسن طیور از نظر نوع ماده موثره

از نظر نوع ماده موثره می توان واکسن های طیور را به چهار دسته تقسیم کرد.

  1. واکسن زنده: این واکسن ها از باکتری، ویروس یا انگل زنده تضعیف شده تشکیل می شوند. گاهی سویه های ویژه ای از میکروب ها به صورت طبیعی یافت می شوند که می توان از آن به عنوان واکسن استفاده نمود. با اینحال روش رایج تولید استفاده از کشت های سلولی یا کشت در تخم مرغ است. ویژگی سودمند این دسته از واکسن ها، تکثیر در میزبان و انتقال به سایر افراد بوده که منجر به گسترش ایمنی در طیور خواهد شد. از طرفی می توان این واکسن ها را به صورت تجویز عمده در آب آشامیدنی یا قطرات آئروسل مورد استفاده قرار داد.
  2. واکسن غیر زنده: همانگونه که از نام این گروه بر می آید، میکروب های موجود در واکسن فاقد فعالیت بیولوژیکی هستند. برای تهیه این واکسن ها، میکروب مورد نظر در آزمایشگاه رشد یافته و نهایتا توسط مواد شیمیایی غیرفعال می شود. واکسن های غیر زنده قادر به رشد در طیور نبوده و برای ایجاد ایمنی نیازمند یاور (Adjuvant) است. این واکسنها به دلیل نیاز به حجم بالای آنتی ژن معمولا گرانتر از انواع زنده تمام می شوند.
  3. واکسن نوترکیب: این واکسن ها را باید زیرگروهی از واکسن های زنده به حساب آورد. توالی های DNA مربوط به میکروب بیماریزا وارد هسته ارگانیسم غیر بیماریزای دیگری می شود. ارگانیسم نوترکیب حاصل در بدن طیور تکثیر نموده و موجب ایجاد ایمنی می شود. ساخت واکسن نوترکیب پیچیده بوده و نیازمند دانش فنی است.
  4. واکسن های اسید نکلئیک: این گروه نیز زیرگروهی از واکسن های غیر زنده به حساب می آید. در این واکسن ها به جای میکروب کامل فقط ملکول DNA میکروب بیماریزا به طیور تزریق می شود.

انواع واکسن های باکتریایی و ویروسی طیور

مهمترین واکسن های باکتریایی و ویروسی طیور که در کشور مورد استفاده قرار می گیرند شامل موارد زیر است:

  • واکسن نیوکاسل: واکسن های بیماری نیوکاسل در ایران به دو شکل زیر به مصرف می رسد. واکسن های زنده از دو نوع B1 و لاسوتا می باشند که هر دو نوع ویروس واکسن است. واکسن غیر زنده که ویروس بکار رفته در این نوع واکسن غالبا B1 ، لاسوتا و 74 بوده و غیر فعال می باشند
  • واکسن گامبورو: دو نوع واکسن گامبورو در ایران به مصرف می رسد. واکسن زنده ویروس بکار رفته در ساخت واکسن از نوع حدواسط بوده و مصرف آن در کلیه مناطق و در کلیه گله های پرورشی اجباری می باشد. واکسن غیر زنده ویروس واکسن غیر فعال می باشد. مصرف این واکسن در گله های مادر قبل از زمان تخمگذاری اجباری می باشد.
  • واکسن بیماری برونشیت عفونی: دو نوع واکسن برونشیت عفونی در ایران به مصرف می رسد . واکسن زنده که ویروس بکار رفته در ساخت واکسن از سویه تخفیف حدت یافته ماساچوست می باشد و به دو شکل مصرف می شود. H120 strain که ویروس واکسن تخفیف حدت بیشتری یافته و در سنین اولیه در طیور مصرف می شود و strain H52 که ویروس قوی تر بوده و برای تقویت ایمنی حاصل از واکسن H120 در مرغان مادر و تخمگذار تجارتی مصرف می شود . واکسن غیر زنده که ویروس بکار رفته در ساخت واکسن از سویه M41 و غیر فعال می باشد. این واکسن در گله های مادر و تخمگذار تجارتی قبل از زمان تخمگذاری ضروری است.
  • واکسن بیماری لارنگوتراکئیت عفونی طیور: این واکسن از ویروس تخفیف حدت یافته و به صورت لیوفیلیزه تهیه می شود.
  • واکسن بیماری آبله طیور : این واکسن از ویروس تخفیف حدت یافته و به صورت لیوفیلیزه تهیه می شود.
  • واکسن بیماری آنسفالومیلیت طیور : ویروس این واکسن زنده و در جنین تخم مرغ تکثیر یافته و به صورت لیوفیلیزه تهیه می شود مصرف این واکسن در گله های مرغ مادر قبل از تولید اجباری است.
  • واکسن بیماری کوریزای عفونی طیور: واکسن مذکور حاوی 3-2 سویه باکتری (غیر فعال) می باشد که برای پیشگیری از بیماری قبل از شروع تخمگذاری در گله بکار می رود.
  • واکسن بیماری سندروم کاهش تولید : واکسن مذکور غیر فعال بوده و جهت پیشگیری از سندروم کاهش تولید قبل از شروع مرحله تخمگذاری بکار گرفته می شود.
  • واکسن پاستورلوز: واکسن مذکور غیر فعال بوده و واکسیناسیون علیه بیماری در مناطق آلوده در اردک و بوقلمون و مرغ توصیه می شود.
  • واکسن بیماری آنفلوآنزای طیور (H9N2) :این واکسن از سویه های جدا شده در ایران از سروتیپ (H9N2) و به شکل غیر فعال و به منظور استفاده در گله های طیور صنعتی ساخته شده است.
  • واکسن بیماری کوکسیدیوز طیور: مهمترین واکسن ضد انگلی طیور که در ایران و جهان مورد استفاده قرار می گیرد واکسن کوکسیدیوز است. کوکسیدیا نوعی انگل تک سلولی اسپور دار از خانواده Apicomplexan است. این انگل به دلیل داشتن حالت درون سلولی، تنها در درون بدن حیوانات قادر به ادامه حیات است.

موارد کاربرد واکسن طیور

همانگونه که گفته شد امروزه واکسن جزیی جدایی ناپذیر از فرآیند پرورش طیور محسوب می شود . با توجه به گسترش روزافزون پرورش طیور در نقاط مختلف کشور نیاز به مصرف واکسن ها به منظور افزایش میزان تولید ضروری به نظر می رسد.

بررسی کالای جایگزین واکسن طیور

ایمن سازی در گله های طیور از سه راه عمده امکانپذیر است:

  1. واکسن های زنده و غیر زنده
  2. داروهای کوکسیدیو استات: دارو بیشتر به عنوان پیشگیری به کار میرود. واژه کوکسیدیواستات به ترکیبی اطلاق میشود که از رشد کوکسیدیا جلوگیری مینماید ولی آن را نمیکشد.
  3. آلودگی طبیعی وتعدیل آن به وسیله دارو: در این روش جوجه ها در معرض آلودگی طبیعی قرار میگیرند ودر صورتیکه آثار بیماری در آنها ظاهر گردید بوسیله داروهای ضد کوکسیدیایی ملایمی درمان میشوند.

بنابراین تنها کالای جایگزین داروهای ضد کوکسیدیایی هستند. موننسین، لازالوسید، سالینومایسن، ناراسین، مادورامایسین، روبنیدین آمپرولیوم، هالوفوژینون ازجمله داروهای مورد استفاده در پیشگیری ودرمان کوکسیدیوز میباشند . با اینحال شروع دوره درمانی باید قبل از شروع تخمگذاری باشد . اما تجویز دارو به مرغان تخمگذار نه مورد تایید است ونه مقرون به صرفه . در نتیجه استفاده از واکسن علاوه بر صرفه اقتصادی از نظر استانداردهای بهداشتی نیز بهتر از استفاده از داروهای ضذ کوکسیدیایی است.

کشورهای عمده تولید کننده و مصرف کننده واکسن طیور

از جمله مهمترین کشورهای تولید کننده واکسن طیور می توان به ایالات متحده، انگلستان، هلند، فرانسه، روسیه، ایتالیا، استرالیا و اسپانیا اشاره نمود. با اینحال کشورهای آسیایی همچون هند، چین و مالزی از جمله تولید کنندگان عمده واکسن طیور محسوب می شوند. علاوه بر اینکه کشورهای تولید کننده واکسن خود از مصرف کنندگان عمده محسوب می شوند، سایر کشورها نیز در زمره مصرف کنندگان واکسن های طیور به شمار می آیند.
لازم به ذکر است تنها تولید کننده واکسن طیور در کشور، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی است.

فرآیند تولید واکسن طیور

از آنجاییکه واکسن ها به دو شکل زنده و غیر زنده مورد استفاده قرار می گیرند، روند تولید نیز متفاوت خواهد بود. بطور کلی فرآیند تولید واکسن طیور شامل مراحل زیر می باشد.

  1. کشت یا افزایش ماده تلقیح
  2. جداسازی و خالص سازی ماده تلقیح
  3. پردازش ماده تلقیح
  1. کشت یا افزایش ماده تلقیح

    واکسن ها شامل تمام یا بخشی از بدن میکروب می باشند. بنابراین افزایش ماده تلقیح در سطحی که بتوان آن را به بدن حیوان وارد نمود، اولین گام برای تولید واکسن طیور است.

    • افزایش ماده تلقیحی در واکسن های زنده و کشته شده

      واکسن های زنده شامل سویه باکتری یا ویروس تضعیف شده است که بدلیل از دست دادن برخی از ویژگی ها توان بیماریزایی در موجود را ندارد. واکسن های کشته شده نیز از باکتری ها یا ویروس های کشته شده تشکیل می شوند. برای افزایش ماده تلقیحی در این دسته از واکسن ها، می بایست تعداد میکروب افزایش یابد. اغلب باکتری ها را می توان در محیط کشت خاص همانند آگار مغذی (Nutrient Agar ) کشت داد. اما چون ویروس ها انگل های درون سلولی به حساب می آیند، کشت های سلولی مورد نیاز است تا ویروس در درون سلول تکثیر نماید. روند افزایش ماده تلقیح در واکسن های زنده باکتریایی و ویروسی در تصاویر 1 و 2 دیده می شود.

      افزایش ماده تلقیح زنده واکسن باکتری
      تصویر 1 – افزایش ماده تلقیح زنده واکسن باکتری
      تصویر 2 – افزایش ماده تلقیح زنده واکسن ویروسی
      تمامی مراحل فوق تحت شرایط کاملا کنترل شده و در زیر هود های بیولوژیکی و شعله آتش انجام می گیرد تا امکان هرگونه آلودگی از بین برود.
    • افزایش ماده تلقیحی در واکسن های بخشی

      این گروه شامل واکسن هایی است که از بخشی از بدن میکروب (همچون سموم و یا پروتئین های سطحی) تشکیل می شوند. معمولا این واکسن ها در گروه واکسن های نوترکیب قرار می گیرند. در واقع ژن مربوط به بخش مورد نظر در یکسلول باکتری بی ضرر همچون E.coli کلون می شود تا در اثر رشد باکتری، ماده مورد نظر نیز تولید شود. روند تولید این دسته نیز همانند روند تولید گروه اول (واکسن باکتری) است.

  2. جداسازی و خالص سازی ماده تلقیح

    جداسازی و خالص سازی ماده موثر واکسن در مورد واکسن های کامل و بخشی متفاوت است.

    • جداسازی و خالص سازی واکسن های کامل

      روند جداسازی واکسن های کامل در مورد واکسن های باکتریایی و ویروسی در تصویر 3 و 4 قابل مشاهده است.

      جداسازی و خالص سازی واکسن های باکتریایی
      تصویر 3 – جداسازی و خالص سازی واکسن های باکتریایی
      جداسازی و خالص سازی واکسن های ویروسی
      تصویر 4 – جداسازی و خالص سازی واکسن های ویروسی
    • جداسازی و خالص سازی واکسن های بخشی

      از آنجاییکه در این دسته از واکسن ها مواد لازم برای تلقیح در درون سلول ها تولید می شود از روند نسبتا مشابه ویروس ها برای تولید این گروه سود برده می شود. (تصویر 5)

      جداسازی و خالص سازی واکسن های بخشی
      تصویر 5 – جداسازی و خالص سازی واکسن های بخشی
  3. پردازش ماده تلقیح

    در اغلب موارد پردازش واکسن تنها به خالص سازی و جداسازی ماده تلقیح و بررسی عدم حضور مواد تب زا محدود می شود. مواد تب زا همچون لیپوپلی ساکارید می توانند به سرعت موجب مرگ موجود زنده شوند. با اینحال واکسن های بخشی معمولا نیازمند پردازش هستند تا ساختار بهینه برای عملکرد مناسب در بدن دام را بیابند. اینگونه پردازش ها می تواند شامل برداشته شدن بخش های اضافه شده به ماده اصلی باشد که به منظور تخلیص یا تولید ماده مورد نظر مورد استفاده قرار می گیرند.
    مرحله بعدی پردازش فرموله کردن واکسن است. در این مرحله مواد دیگری بر حسب پتنت واکسن به آن افزوده می شود. به عنوان مثال نمک های آلومینیوم برای افزایش شدت التهاب و واکنش ایمنی پس از واکسیناسیون به منظور ایجاد ایمنی شدیدتر به ماده تلقیح اضافه می شود.

  4. کنترل کیفیت

    در مرحله نهایی واکسن ها در درون ویال های استریل شده بسته بندی می شوند. محصولات از نظر آلودگی باکتریایی و مواد تب زا مورد بررسی و کنترل کیفی قرار می گیرند.

بررسی نقاط قوت و ضعف تکنولوژی تولید فوق

با گسترش دامداری و پرورش طیور در کشور نیاز به مصرف واکسن های طیور به عنوان یکی از ابزار لازم و ضروری برای این امر بیش از پیش احساس می شود. تولید واکسن طیور در کشور علاوه بر تامین نیازهای رو به گسترش صنعت می تواند جلوی خروج ارز از کشور را می گیرد. از دیگر سو به دلیل قیمت پایینتر تولید اینگونه واکسن ها در داخل کشور، قیمت تمام شده طیور کاهش یافته و میزان سود را افزایش خواهد داد.

با اینحال در کنار نقاط قوت تولید واکسن در کشور، فناوری مورد استفاده جهت تهیه مواد تلقیح برای تولید محصول از پتانسیل بالایی برای آلودگی و حتی شیوع بیماری برخوردار هستند و در صورت عدم رعایت ضوابط تولید می توانند به بروز مشکلات درازمدت منجر شوند.

مهمترین نقطات ضعف تکنولوژی تولید واکسن شامل: آلودگی میکروبی و نیاز به پرسنل متخصص برای انجام فرآیند تولید است. آلودگی های باکتریایی یا مواد تب زا در واکسن می تواند منجر به بروز بیماری های کشنده در گستره وسیعی از طیور شود زیرا مستقیما وارد بدن تعداد زیادی از طیور می شود. از دیگر سو بکارگیری ابزار لازم در فرآیند تولید و کنترل کیفی نیازمند استفاده از افراد متخصص است.

امتیاز کاربران: 4.6 ( 1 رای)
سفارش طرح توجیهی
گرد آورنده
ایـ توجیهی
دانلود رایگان طرح توجیهی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
Call Now Buttonتماس فقط جهت سفارش طرح توجیهی