طرح توجیهی کارخانه روغن نباتی

مقدمه:

روغن نباتی از جمله محصولات اساسی و پرکاربرد در سبد خانوار ایرانی است که به عنوان ماده اولیه در پخت و پز، سرخ کردن، مصارف صنعتی و تولید مواد خوراکی از جمله سس، مایونز و چیپس مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به سرانه مصرف بالا و وابستگی به واردات روغن نباتی، احداث کارخانه تولید روغن نباتی می‌تواند فرصتی مناسب برای سرمایه‌گذاری و سودآوری باشد.

موارد مصرف و کاربرد محصول:

• پخت و پز و سرخ کردن مواد غذایی
• تولید سس، مایونز و چیپس
• مصارف صنعتی در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی
• تولید خوراک دام و طیور

محل مناسب اجرای طرح:

انتخاب محل مناسب برای احداث کارخانه روغن نباتی از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور کلی، عواملی مانند دسترسی به مواد اولیه، نزدیکی به بازار مصرف، زیرساخت‌های مناسب مانند آب، برق و گاز، و وجود زمین مناسب باید در نظر گرفته شوند.

مجوزهای لازم:

• جواز تأسیس از وزارت صنعت، معدن و تجارت
• پروانه بهره‌برداری از وزارت صنعت، معدن و تجارت
• مجوز بهداشت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
• اخذ موافقت اصولی از سازمان حفاظت محیط زیست
• گواهی استاندارد از سازمان ملی استاندارد ایران

لیست مواد اولیه مورد نیاز:

• دانه‌های روغنی مانند سویا، کلزا، آفتابگردان و کنجد
• روغن خام
• مواد افزودنی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها و طعم‌دهنده‌ها

لیست ماشین‌آلات مورد نیاز:

• پوست گیر ( مشخصات : THB80 توان ماشین : 4 )
• بالا برنده ( مشخصات : YTDG15توان ماشین : 1.1 )
• کانوایر افقی ( مشخصات : LSS12 توان ماشین : 1.1)
• بالا برنده ( مشخصات : YTDG10 توان ماشین :1.1 )
• کانوایر عمودی ( مشخصات : LSL12 توان ماشین : 1.1)
• خرد کن ( مشخصات : TPPT25توان ماشین : 15)
• روغن گیر ( مشخصات : B200 توان ماشین :22 )
• سازه های فلزی مربوط
• فیلتر ( مشخصات : BM10 )
• تانک فیلتر
• پمپ روغن ( مشخصات : KCB توان ماشین : 2*1.5 )
• کمپرسور هوا ( مشخصات : 7 توان ماشین : 5.5)
• جعبه لوازم برقی خط
• لوازم نصب تجهیزات
• لوازم نصب تجهیزات الکتریکی
• بسته بندی
• بویلر بخار 5 تنی ( توان ماشین : 1 )

شرح فرایند تولید:

مرحله اول: بوجاری و تمیز کردن دانه‌ها

1. 1. 1. دریافت و انبارش دانه‌ها: دانه‌های روغنی مانند سویا، آفتابگردان، کلزا و … از مزارع جمع‌آوری شده و به کارخانه منتقل می‌شوند. در این مرحله، دانه‌ها به طور کیفی و کمی مورد بررسی قرار می‌گیرند و سپس در انبارهای مخصوص ذخیره می‌شوند.
      2. بوجاری: دانه‌ها توسط دستگاه‌های بوجاری از ناخالصی‌هایی مانند خاک، سنگ، چوب، برگ و دانه‌های معیوب جدا می‌شوند.
      3. تمیز کردن: دانه‌ها به وسیله الک‌های مخصوص و جریان هوا از ذرات ریز و گرد و غبار پاک می‌شوند.
      4. شستشو: در برخی موارد، دانه‌ها برای حذف آلودگی‌های میکروبی و قارچی با آب شسته می‌شوند.
      5. خشک کردن: دانه‌ها توسط دستگاه‌های خشک‌کن رطوبت اضافی خود را از دست می‌دهند تا برای مرحله استخراج روغن آماده شوند.

مرحله دوم: استخراج روغن

• • 1. آسیاب کردن: دانه‌ها توسط دستگاه‌های آسیاب به قطعات ریز تبدیل می‌شوند.
    2. پرس کردن: در این روش، با استفاده از پرس‌های مکانیکی، روغن از دانه‌ها جدا می‌شود.
    3. حلال‌گیری: در این روش، از حلال‌هایی مانند هگزان برای استخراج روغن از دانه‌ها استفاده می‌شود.
    4. استخراج با CO2 فوق بحرانی: در این روش، از CO2 تحت فشار و دمای بالا برای استخراج روغن از دانه‌ها استفاده می‌شود.

مرحله سوم: تصفیه روغن

• • 1. خنثی سازی: اسیدهای چرب آزاد موجود در روغن با استفاده از قلیایی مانند سود سوز خنثی می‌شوند.
    2. رنگبری: رنگ ناخواسته روغن با استفاده از خاک رس فعال یا کربن فعال جذب می‌شود.
    3. بوزدایی: بوی نامطبوع روغن با استفاده از بخار آب یا گاز نیتروژن از بین می‌رود.
    4. زمایش و کنترل کیفیت: روغن تصفیه شده به طور کامل آزمایش می‌شود تا از نظر کیفیت و سلامت های ملی و بین‌المللی باشد.

مرحله چهارم: خنک کردن و انجماد

• • 1. خنک کردن: روغن تصفیه شده به سرعت خنک می‌شود تا از اکسیداسیون و فاسد شدن آن جلوگیری شود.
    2. انجماد (اختیاری): در برخی موارد، روغن برای تصفیه بیشتر یا افزایش ماندگاری منجمد می‌شود.

مرحله پنجم: بسته‌بندی

• • 1. پر کردن: روغن خنک شده یا منجمد شده در بطری‌ها، قوطی‌ها یا ظروف دیگر پر می‌شود.
    2. بسته‌بندی: ظروف پر شده با لیبل و اطلاعات مربوط به محصول مانند نام، نوع روغن، تاریخ تولید و انقضا و … بسته‌بندی می‌شوند.
    3. انبارش: محصولات نهایی در انبارهای مخصوص تا زمان توزیع و فروش ذخیره می‌شوند.

بازار مناسب در داخل ایران:

با توجه به جمعیت بالای ایران و سرانه مصرف قابل توجه روغن نباتی، بازار داخلی این محصول از پتانسیل بالایی برخوردار است.

جمعیت بالا: ایران با جمعیت بیش از 85 میلیون نفر، بازار بزرگی برای روغن نباتی محسوب می‌شود.

سرانه مصرف قابل توجه: سرانه مصرف روغن نباتی در ایران حدود 16 کیلوگرم در سال است که این رقم نشان دهنده تقاضای بالا برای این محصول در بازار داخلی است.

رشد تقاضا: پیش‌بینی می‌شود که تقاضا برای روغن نباتی در ایران در سال‌های آینده به دلیل رشد جمعیت و افزایش سطح درآمد، به طور متوسط ​​سالانه 2 تا 3 درصد افزایش یابد.

تنوع در سلیقه: مصرف کنندگان ایرانی در انتخاب روغن نباتی سلیقه‌های متنوعی دارند، به طوری که تقاضا برای انواع مختلف روغن نباتی مانند روغن جامد، روغن مایع، روغن سرخ کردنی و … وجود دارد.

حمایت دولت: دولت ایران از تولید کنندگان روغن نباتی داخلی با ارائه یارانه و تسهیلات بانکی حمایت می‌کند.

وجود زیرساخت‌های مناسب: ایران دارای زیرساخت‌های مناسب برای تولید، توزیع و عرضه روغن نباتی است.

رقابت در بازار: بازار روغن نباتی ایران رقابتی است، به طوری که شرکت‌های مختلفی در این زمینه فعالیت می‌کنند.

فرصت‌های صادراتی: با توجه به کیفیت و قیمت مناسب روغن نباتی تولید شده در ایران، فرصت‌های مناسبی برای صادرات این محصول به کشورهای همسایه وجود دارد.

چالش‌ها:

• وابستگی به واردات دانه‌های روغنی
• نوسانات قیمت مواد اولیه
• قاچاق روغن نباتی
• کمبود نقدینگی

با وجود چالش‌های موجود، بازار روغن نباتی در داخل ایران از پتانسیل بالایی برای سرمایه‌گذاری و رشد برخوردار است.

راهکارهای توسعه بازار:

• افزایش تولید دانه‌های روغنی در داخل کشور
• ارتقای کیفیت و تنوع محصولات
• برندسازی و بازاریابی قوی
• صادرات به کشورهای هدف
• استفاده از روش‌های نوین تولید و توزیع

با اتکا به این راهکارها، می‌توان سهم بازار روغن نباتی ایران را در داخل و خارج از کشور افزایش داد.

علاوه بر موارد ذکر شده، توجه به نیازها و سلیقه ی مصرف کنندگان، ارائه ی خدمات پس از فروش مناسب و رعایت اصول رقابت سالم، از جمله عوامل کلیدی برای موفقیت در بازار روغن نباتی ایران خواهد بود.

بازار مناسب برای صادرات:

کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان، پاکستان و کشورهای آسیای میانه می‌توانند بازارهای صادراتی مناسبی برای روغن نباتی تولیدی در ایران باشند.

مطالب مرتبط: احداث کارخانه روغن کشی از دانه سویا

اجزای طرح توجیهی روغن نباتی و هدف از تهیه آن:

طرح توجیهی روغن نباتی سندی است که به بررسی تمام جوانب اقتصادی، فنی و مدیریتی احداث کارخانه روغن نباتی می‌پردازد. هدف از تهیه این طرح، ارائه اطلاعات لازم به سرمایه‌گذاران و اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح است.

مواردی که در طرح توجیهی روغن نباتی بررسی می‌شوند:

• معرفی محصول و کاربردهای آن
• بررسی بازار و رقبا
• معرفی مواد اولیه و ماشین‌آلات مورد نیاز
• شرح فرایند تولید
• برآورد هزینه‌های سرمایه‌گذاری و عملیاتی
• پیش‌بینی سود و زیان
• بررسی شاخص‌های اقتصادی طرح

جمع‌بندی:

احداث کارخانه روغن نباتی با توجه به نیاز بازار داخلی و خارجی، می‌تواند فرصتی مناسب برای سرمایه‌گذاری و سودآوری باشد. تهیه طرح توجیهی دقیق و جامع، پیش‌نیاز هرگونه سرمایه‌گذاری در این زمینه است.