مقدمه
ظروف یکبار مصرف فوم، از جمله ظروفی هستند که در سال‌های اخیر، به دلیل مزایای فراوانی که نسبت به سایر ظروف یکبار مصرف دارند، به سرعت در حال گسترش هستند. این ظروف، از مواد اولیه ای مانند پلی استایرن (PS) تولید می شوند و به دلیل سبک بودن، مقاومت در برابر ضربه و همچنین قیمت مناسب، گزینه مناسبی برای استفاده در صنایع مختلف هستند.
موارد مصرف و کاربرد
ظروف یکبار مصرف فوم، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارند. از جمله کاربردهای این ظروف می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده در رستوران ها، فست فود ها و سایر مراکز تهیه و توزیع غذا
- استفاده در مراسم و مجالس
- استفاده در فروشگاه ها و سوپرمارکت ها
- استفاده در بیمارستان ها و مراکز درمانی
- استفاده در صنایع بسته بندی
دانش فنی
دانش فنی تولید ظروف یکبار مصرف فوم، شامل دانش و مهارت های لازم برای تولید این ظروف از مواد اولیه تا محصول نهایی است. این دانش، شامل موارد زیر است:
- شناخت مواد اولیه مورد نیاز و خواص آنها
- شناخت فرایند تولید ظروف یکبار مصرف فوم
- انتخاب ماشین آلات و تجهیزات مناسب
- کنترل کیفیت محصولات تولیدی
دانش فنی تولید ظروف یکبار مصرف فوم، در ایران، توسط شرکت های دانش بنیان ایرانی، به صورت کامل بومی سازی شده است. این شرکت ها، با استفاده از دانش و فناوری روز دنیا، موفق به تولید ظروف یکبار مصرف فوم با کیفیتی قابل رقابت با نمونه های خارجی شده اند.
از جمله شرکت های دانش بنیانی که در زمینه تولید ظروف یکبار مصرف فوم در ایران فعالیت می کنند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شرکت دانش بنیان فناوران پویا پلاست
- شرکت دانش بنیان گستر پلاستیک
- شرکت دانش بنیان پلیمر خلاقان
این شرکت ها، با تولید محصولات با کیفیت و با قیمت مناسب، توانسته اند سهم قابل توجهی از بازار ظروف یکبار مصرف فوم در ایران را به خود اختصاص دهند.
در ادامه، به توضیح برخی از جنبه های دانش فنی تولید ظروف یکبار مصرف فوم می پردازیم:
شناخت مواد اولیه
مهم ترین ماده اولیه مورد نیاز برای تولید ظروف یکبار مصرف فوم، پلی استایرن (PS) است. پلی استایرن، یک ماده پلیمری مصنوعی است که به دلیل ویژگی های مطلوبی مانند سبکی، مقاومت در برابر ضربه و قیمت مناسب، به عنوان ماده اولیه اصلی برای تولید این ظروف استفاده می شود.
علاوه بر پلی استایرن، مواد اولیه دیگری نیز در تولید ظروف یکبار مصرف فوم استفاده می شوند. از جمله این مواد می توان به رنگ، عامل ضد حریق و عامل ضد باکتری اشاره کرد.
مطالب مرتبط: طرح توجیهی کارخانه ظروف یکبار مصرف آلومینیومی
شناخت فرایند تولید
فرایند تولید ظروف یکبار مصرف فوم، به طور کلی شامل مراحل زیر است:
- ذوب پلی استایرن
- افزودن رنگ، عامل ضد حریق و عامل ضد باکتری
- قالب گیری
- برش
- بسته بندی
در مرحله ذوب، پلی استایرن، با استفاده از دستگاه اکسترودر، به حالت مذاب تبدیل می شود. در مرحله افزودن رنگ، عامل ضد حریق و عامل ضد باکتری، به پلی استایرن مذاب، افزوده می شوند تا خواص مورد نظر به محصول تولیدی داده شود.
در مرحله قالب گیری، پلی استایرن مذاب، در قالب های مخصوص ریخته می شود تا شکل مورد نظر به آن داده شود. در مرحله برش، محصولات تولیدی، با استفاده از دستگاه برش، به اندازه های دلخواه برش داده می شوند. در مرحله بسته بندی، محصولات تولیدی، در بسته بندی های مناسب، بسته بندی می شوند.
انتخاب ماشین آلات و تجهیزات
ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز برای تولید ظروف یکبار مصرف فوم، عبارتند از:
- دستگاه اکسترودر
- دستگاه قالب گیری
- دستگاه برش
- دستگاه بسته بندی
انتخاب ماشین آلات و تجهیزات مناسب، نقش مهمی در کیفیت و بهره وری تولید دارد.
کنترل کیفیت
کنترل کیفیت، یکی از مراحل مهم در تولید ظروف یکبار مصرف فوم است. در این مرحله، محصولات تولیدی، از نظر کیفیت، مورد بررسی قرار می گیرند.
با توجه به موارد ذکر شده، می توان گفت که دانش فنی تولید ظروف یکبار مصرف فوم، دانشی پیچیده و چند وجهی است که نیاز به دانش و مهارت های مختلفی دارد. شرکت های دانش بنیان ایرانی، با کسب این دانش و مهارت ها، توانسته اند تولید ظروف یکبار مصرف فوم را در ایران به سطحی قابل رقابت با نمونه های خارجی برسانند.
برآورد هزینه راه اندازی
هزینه راه اندازی یک کارخانه تولید ظروف یکبار مصرف فوم، به عوامل مختلفی مانند ظرفیت تولید، نوع ماشین آلات و تجهیزات مورد استفاده و همچنین محل احداث کارخانه بستگی دارد. به طور کلی، هزینه راه اندازی این کارخانه، در حدود 5 میلیارد تومان برآورد می شود.
لیست مواد اولیه مورد نیاز
مواد اولیه مورد نیاز برای تولید ظروف یکبار مصرف فوم، عبارتند از:
- پلی استایرن (PS)
- رنگ
- عامل ضد حریق
- عامل ضد باکتری
فرایند تولید
فرایند تولید ظروف یکبار مصرف فوم، به طور کلی شامل مراحل زیر است:
- ذوب پلی استایرن
- افزودن رنگ، عامل ضد حریق و عامل ضد باکتری
- قالب گیری
- برش
- بسته بندی
سودآوری سالیانه و پتانسیل درآمدزایی
سودآوری سالیانه و پتانسیل درآمدزایی یک کارخانه تولید ظروف یکبار مصرف فوم، به عوامل مختلفی مانند ظرفیت تولید، قیمت فروش محصولات و همچنین هزینه های تولید بستگی دارد. به طور کلی، این کارخانه ها، می توانند سودآوری مناسبی داشته باشند و پتانسیل درآمدزایی بالایی دارند.
مطالب مرتبط: فرآیند تولید ظروف یکبار مصرف کاغذی
کشورهای وارد کننده
کشورهای وارد کننده ظروف یکبار مصرف فوم، عبارتند از:
- کشورهای اروپایی
- کشورهای آسیایی
- کشورهای آمریکای شمالی
کشورهای صادر کننده
کشورهای صادر کننده ظروف یکبار مصرف فوم، عبارتند از:
- چین
- اندونزی
- تایلند
تعداد کارمندان کارخانه ظروف یکبارمصرف فوم
تعداد کارمندان مورد نیاز برای یک کارخانه تولید ظروف یکبار مصرف فوم، به ظرفیت تولید و نوع ماشین آلات مورد استفاده بستگی دارد. به طور کلی، این کارخانه ها، به تعداد 50 تا 100 نفر کارمند نیاز دارند.
تعداد ساختمان ها و متراژ زمین
تعداد ساختمان ها و متراژ زمین مورد نیاز برای یک کارخانه تولید ظروف یکبار مصرف فوم، به ظرفیت تولید و نوع ماشین آلات مورد استفاده بستگی دارد. به طور کلی، این کارخانه ها، به یک ساختمان به مساحت حداقل 1000 متر مربع نیاز دارند.
طرح توجیهی کارخانه ظروف یکبارمصرف فوم
طرح توجیهی یک کارخانه تولید ظروف یکبار مصرف فوم، باید شامل بخش های زیر باشد:
- مقدمه
- خلاصه اجرایی
- بازاریابی
- تولید
- مالی
- فنی
- مدیریتی
هدف از تهیه طرح توجیهی کارخانه ظروف یکبارمصرف فوم
هدف از تهیه طرح توجیهی یک کارخانه تولید ظروف یکبار مصرف فوم، ارزیابی میزان سودآوری و پتانسیل درآمدزایی این پروژه است. این طرح، همچنین به سرمایه گذاران کمک می کند تا تصمیم گیری آگاهانه تری در مورد سرمایه گذاری در این پروژه داشته باشند.
خط تولید ظروف یکبارمصرف فوم
ظروف یکبار مصرف فوم پلی استایرن در صنایع مختلف به کار رفته و در ضمن فرآیند تولید محصول پیچیده نبوده و بسیار آسان می باشد. از طرفی با توجه به حجم بالا و وزن کم ظروف یکبار مصرف، هزینه بالایی جهت حمل و نقل این نوع کالا باید پرداخت شود و به همین دلیل تجار تمایلی به واردات این محصول نداشته و کلا تبادلات جهانی آن از رونق چندانی برخوردار نیست. به عبارت دیگر اکثر کشورها نیاز خود را از طریق تولیدکنندگان داخلی تامین می کنند.
به طور کلی کشورهاي تولیدکننده یا واردکننده مواد بالادست پتروشیمی مانند پلی اتیلن، پلی پروپیلن و پلی استایرن تولیدکننده ظروف یکبار مصرف نیز می باشند.
بررسی اجمالی تکنولوژی توليد ظروف یکبار مصرف فوم پلی استایرن
تولید گرانول
در این مرحله مخلوط تهیه شده از پلیمر و مواد افزودنی که به صورت کامپاند یکنواخت و هموژن و به شکل گرانول می باشد گازگیري شده و آماده استفاده در کاربردهاي گوناگون می شود.
مطالب مرتبط: طرح توجیهی کارخانه ظروف سرامیکی
تولید ورق
در این مرحله پلیمرهاي تهیه شده به فرم گرانول پس از گازگیري وارد یک اکسترودر می شوند. مواد به علت حرارت و اصطکاك به حالت خمیري توسط پیچ حلزون به جلو رانده شده و از وراي یک قالب با مقطع کم و بیش پیچیده عبور می کنند. محصول پس از خروج از قالب می تواند داراي طول نامحدود باشد، به نحوي که بدون انقطاع و تا زمانیکه قیف را از مواد تغذیه کنند، محصول تداوم خود را حفظ خواهد نمود.
تولید انواع ظروف یکبار مصرف
در این بخش ورق تهیه شده با ضخامت و پهناي معین وارد دستگاه ترموفرمینگ می گردد.
در عمل سه روش عمده براي تهیه ظروف به روش ترمو فورمینگ وجود دارد:
- قالب گیري فشاري (Pressure forming)
- قالب گیري با ایجاد خلاء (Vacume forming)
- قالب گیري به روش درهم رفتن (Matched mold forming)
قالب گیري فشاري
این روش شباهت زیادي به روش قالب گیري با ایجاد خلاء دارد به استثناي اینکه هم زمان با ایجاد خلأ هواي فشرده نیز از بالاي صفحه به کار گرفته می شود و این عمل سبب فشار آمدن به صفحه نرم شده، موجب تسهیل ورود آن به داخل قالب می گردد.
قالب گیري با ایجاد خلاء
این روش در حقیقت ساده ترین نوع فرآیند به طریق ترموفورمینگ میباشد که عبارت است از ثابت نگه داشتن صفحات پلاستیکی بر روي یک حجم سخت که به جعبه قالب وصل می گردد. سپس صفحه را تا زمان به دست آمدن حالت نیمه جامد حرارت می دهند و متعاقب آن در فضاي میان قالب و صفحه خلاء ایجاد میگردد. فشار اتمسفر روي صفحه موجب می گردد تا صفحه به داخل قالب کشیده شود. مواد تا زمان خنک شدن و به شکل قالب در آمدن در قالب باقی می ماند.
قالب گیري به روش در هم رفتن
در این فرآیند صفحه گرم شده با فشار میان قالب نري و مادگی محبوس شده و بدین صورت ظروف شکل می گیرند.
