گیاه آلوئه ورا (ویکی پدیا) به دلیل داشتن ویژگی های خاص از جمله: تحمل شرایط کم آبی، گرمای هوا و خواص دارویی از دیرباز در مناطق خشک گرمسیری و نیمه گرمسیری و حاره ای به عنوان گیاه زینتی و همچنین گیاه دارویی کشت می شده است .
به علت رویش در مناطق بیابانی به نام «لاله بیابان» نیز مشهور است. این گیاه هم اکنون در جنوب ایران در استان های هرمزگان و بوشهر به صورت اهلی و در سایر نقاط به صورت گلخانه ای کشت می شود.
در ادامه به بررسی مناطق قابل کشت آلوئه ورا ، نحوه کشت ، فصل و روش برداشت ، اجزای اقتصادی و قابل فروش ، حداقل متراژ توجیح پذیر ،مقدار سودی که از این حداقل کسب می کنیم ، تعداد پاچوش در حداقل متراژ و خریداران برگ آلوئه ورا می پردازیم .
آلوئه ورا در چه مناطقی کشت می شود
مناطق اصلی کشت فضای باز (مزرعه) در استان های گرمسیری ایران از جمله استان هرمزگان به ویژه بندر لنگه، بندر سیریک ،ارتفاعات بشاگرد ،روستای نصیرابی میناب ، 35 کیلومتری بندرعباس در قلعه قاضی، بندر خمیر ،بندر کنگ ، بندر مقام، قشم ،بوشهر ، سیستان و بلوچستان، فارس و خوزستان می روید.
این گیاه در پانصد سال قبل ،از آفریقا به جزیره قشم آورده شده است.
از آنجایی که محل استقرار این طرح در مزارع جنوب کشور پیش بینی شده تمامی امکانات لازم اعم از نهاده های اولیه، نیازهای اکولوژی و…. جهت کشت آلوئه ورا مهیا می باشد.
این محصول به دلیل کشت آسان و تولید کم هزینه و نیاز آبی کم به عنوان یک گیاه مهم و مقرون به صرفه جهت کشت و سودآوری در مناطق جنوبی کشور به حساب می آید.
سایر مناطق مشابه آب و هوایی در استان های جنوبی فراوان می باشد که می تواند برای کشت و تولید این گیاه دارویی مورد استفاده قرار گیرد. به طور کلی در اینفوگرافیک زیر مناطق مناسب کشت باز و گلخانه ای آلوئه ورا نشان داده شده است.
آلوئه ورا در استانهای شمالی (گیلان ،مازندران، رشت و…) اصفهان، تهران و… فقط به صورت گلخانه ای کشت می شود زیرا دمای استانهای مشخص شده در زمستان به منفی می رسد.
شرایط پرورش آلوئه ورا
آبیاری گیاه آلوئه ورا
آلوئه ورا به آبیاری زیادی نیاز ندارد؛ زیرا آبیاری به شیب و بافت زمین، فصل زراعی، کشت مختلط، روش آبیاری و وجود و سرعت بادهای گرم در منطقه بستگی دارد.
آبیاری به روش های مختلف ثقلی(فارو های کم عمق) ، قطره ای و بارانی امکان پذیر است . به طور کلی با توجه به اقلیم منطقه و گرمای هوا بایستی هر ۷-۱۰ روز یک بار آبیاری می شود.
همچنین نکته مهم منظم بودن آبیاری می باشد، زیرا نظم در آبیاری عملکرد ژل را افزایش میدهد.
در آبیاری بیش از حد یا خیلی کم، برگ های گیاه شروع به خشک شدن و تحلیل رفتن ژل می کند و ممکن است رنگ برگ ها زرد یا قهوه ای شده و در نهایت گیاه از بین برود.
گیاه آلوئه ورا شدیدا نیازمند خاکی با زهکش بالاست. از این رو می توان از مخلوط ماسه (بادی) یا سنگریزه با خاک اصلی برای گیاه استفاده کرد.این گیاه در ماسه خالص به رشد مطلوب دست نمی یابد. بهترین خاک ،خاک شنی لومی می باشد
به طور کلی، خاک مناسب باید دارای: 1/3 خاک رس (خاک مزرعه) + 1/3 ماسه بادی + 1/3 خاک برگ باشد، تا تأثیر فوق العاده بر رشد گیاه آلوئه ورا داشته باشد.
نیاز کودی و مواد غذایی پرورش آلوئه ورا
آلوئه ورا گیاهی کم توقع است، ولی چنانچه خواستار شادابی همیشگی و تولید برگهایی مملو از ژل می باشید.باید قبل از کشت در سال اول به مزرعه یا گلخانه حتما ۵۵_۴۵ kg / h فسفر، ۶۵_۵۵ kg / h ازت، ۴۵_ kg / h۳۵ پتاس به اضافه ی کودهای حیوانی (مرغی و دامی) کاملا پوسیده اضافه نمود.سپس عملیات آفتاب دهی (soilsolariztion) و در پی آن کشت پاجوش صورت پذیرد.
نور مناسب کشت
بهتر است پاجوش آلوئه ورا نور را به صورت مستقیم دریافت نماید، البته چنانچه اشعه مستقیم در تماس با گیاه قرار گیرد، ممکن است گیاه را بسوزاند.
رشد گیاه صبر زرد ( آلوئه ورا) با باد گرم و آفتاب شدید رابطه معکوس دارد. در این حالت برگها به رنگ قهوه ای روشن در می آیند و رشد آن متوقف و از فعالیت گیاه به شدت کاسته می شود.
چنانچه پاجوش در گلدان و درون منزل نگهداری می شود، می بایست آن را در مکانی آفتاب گیر یا پشت پنجره قرار داد، و بهتر است گلدان هر روز چند ساعت در محیط خارج از منزل قرار داده شود.
دما و رطوبت مورد نیاز
آلوئه ورا گیاه بومی مناطق گرم و خشک است، از این رو تحمل گرما و خشکی را دارد. حداقل و حداکثر دمای قابل تحمل برای این گیاه ۱۰-۵۰ درجه سانتی گراد و بهترین دما برای رشد گیاه بین ۲۰-۳۰ می باشد.
معمولا دمای محیط رشد آن می بایست بالاتر از ۲ درجه سانتی گراد باشد. آلوئه ورا از جمله گیاهانی است که در صفر درجه سانتی گراد از بین می رود. این گیاه در هوای مرطوب نیز به خوبی رشد می کند و نیاز به آبیاری کمتری دارد.
PH مناسب (شوری)
میزان تحمل پاجوش آلوئه ورا به شوری براساس مطالعات صورت گرفته، بین ۵ -۱۵ دسی زیمنس بر متر می باشد. افزایش شوری بالاتر از ۸ دسی زیمنس برمتر سبب کاهش کیفیت محصول می شود.
گیاه آلوئه ورا حدود ۹۹ تا ۹۹/۵ ٪ آب دارد و pH برگ آن حدود ۴ – ۴/۵ و برای کشت حدود ۶/۵ می باشد.
تک بوته هاى گیاه در محیط هاى طبیعى ، مقاومت خوبى در مقابل استرس هاى محیطى ندارند این گیاه یکسال کاشته شده و تا 8 سال مورد استفاده قرار مى گیرد.
نحوه کاشت و پرورش آلوئه ورا
تکثیر آلوئه ورا از راه بذر ،قلمه برگ و جداسازی پاجوش های حاصل از گیاه مادری انجام می شود .حالت طبیعی تکثیر آلوئه ورا غالبا از طریق پا جوش صورت می گیرد، به این صورت که پاجوش های تولید شده در اطراف پایه مادری به آرامی و با خارج کردن خاک اطراف آن طوری که ریشه هایش صدمه زیادی نخورد را بیرون آورده و در زمین و در محلی مناسب به صورت ردیفی می کارند.
در روش جداسازی پاجوش ها از گیاه مادری ، هنگامی که 4 برگی باشد ،جداسازی انجام می شود.در صورت رشد مناسب بوته مادری هر بوته بین 1 تا 15 پاجوش در اطراف خود تولید می کند. هدف از کاشت ، برداشت ژل است .
فصل و روش برداشت آلوئه ورا
ماه های آذر ، دى و بهمن ،زمان مناسب برداشت در استان گرمسیری می باشد.
در زمان برداشت هر سه ماه یک بار از هر بوته، 3-4 برگ کنارى برداشت می شود. پس از برداشت بلافاصله باید در محیطی کاملا بهداشتی اقدام به استخراج ژل نمود یا برگ ها را توسط کانتینرها ی یخچال دار به کارخانه فر آوری منتقل نمود.
اجزای قابل فروش گیاه
قسمت مورد برداشت آلوئه ورا ، برگ های گوشتی آن که به منظور استخراج عصاره یا صمغ برداشت و همچنین پاچوش های تکثیر شده می باشد.
حداقل متراژ توجیح پذیر
برای گلخانه حداقل زمین مورد نیاز کاشت این گیاه در ظرفیت اقتصادی ۱۰۰۰ مترمربع می باشد. در هر متر مربع ۴ بوته گیاه کشت می شود و برای مزرعه حداقل ۳۰۰۰ متر پیشنهاد میشود.
ارزش اقتصادی آلوئه ورا
در مجموع از ۴۰۰۰ بوته کاشته شده در گلخانه ۱۰۰۰ متری حدود ۲۰ تن محصول شامل برگ آلوئه ورا و حدود ۵ پاجوش فرزند به دست می آید. در مزرعه هر ۱۰۰۰ متر ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ پاجوش کشت می شود که به همین ترتیب میزان برداشت محاسبه می شود.
برای محاسبه درآمد کافیست قیمت خرید هر کیلو برگ آلوئه ورا که در حدود 900 تا 1200 در در حال حاضر (۹۸-۹۹) می باشد. را ضربدر میزان برداشت کنید. این درآمد به علاوه درآمد حاصل از فروش پاجوش ها می شود .
برای اطلاع از ریز هزینه ها و میزان سود، تعداد کارگران و… می توانید طرح توجیهی کشت گیاه آلوئه ورا یک هکتار (موجود در ظرفیت های ۱ تا ۴ هکتاری ) را تهیه فرمایید.
سرمایه گذاری اولیه نیز به اقلیم کشت گیاه بستگی دارد. در صورتیکه شرایط آب و هوایی اقلیم مناسب نباشد کشت گیاه حتما باید در گلخانه صورت پذیرد که هزینه ساخت گلخانه نیز بسته به امکانات و تجهیزات آن متفاوت می باشد.
نکته مهم در مورد این گیاه آن است که چند ساله بوده و هزینه های کاشت فقط مربوط به سال اول بوده و پس از آن چندین سال قابل برداشت می باشد. با توجه به اینکه تولید این گیاه به آب، کود و مراقبت زیادی نیاز ندارد لذا از سال دوم بیشتر از ۹۰ درصد تولید سود خالص می باشد.
خریداران برگ الوئه ورا
خریداران برگ گیاه نیز معمولا کارخانجات دارویی و غذایی و همچنین عطاری ها می باشند. البته با توجه به افزایش تقاضا نسبت به عرضه ، در حال حاضر شرکتهای متعددی هستند که محصولات کشاورزان را بصورت تضمینی خرید می نمایند و معمولا نگرانی بابت فروش محصولات وجود ندارد.
آموزش کشت الوئه ورا
با توجه به تجربیاتی که تا به الان از کارآموزان و علاقه مندان این حوزه کسب کرده ایم ۸۰ درصد آنهایی که شکست خورده و باعث نابودی سرمایه خود شده اند کسانی بوده که بدون اطلاعات فنی وارد این کسب و کار شده و یا نتوانسته اند محصول خود را به فروش برسانند.توصیه میکنیم قبل از ورود به این حوزه با اطلاعات کامل وارد شوید که میتوانید در دوره آموزش حضوری و آنلاین کاشت آلوئه ورا (گلخانه ای و مزرعه ای) شرکت کنید و از خدمات ما از قبیل :
- سرکشی از مزرعه و گلخانه (در صورتی که در استان فارس هستید)
- پشتیبانی حین کار توسط مدرس دوره خانم دکتر جوکاری
- مشاوره و راهنمایی های لازم در مورد آنالیز آب و خاک زمین
سوالات خود را می توانید در بخش نظرات از ما بپرسید (بدون عضویت) تا کارشناسان همین بخش در کمتر از ۵ دقیقه به شما پاسخ دهند.
