طرح بازیافت سلولز از ضایعات
کاغذ مهم ترین ابزار جهت برقراری ارتباط و انتقال دانش و فرهنگ بین انسان ها ست و همان طور که می‌دانیم امروزه با بحران جدید کمبود ماده اولیه تولید کاغذ یعنی چوب و در واقع سلولز که ماده اصلی چوب هست مواجه شدیم . دانشمندان و دوست داران محیط زیست به این فکر افتادند که سلولز را به عنوان ماده اولیه از منابعی جدید جایگزین کنند.سلولز به عنوان ماده اولیه از منابع جایگزین کننده است که با استفاده از بازیافت باگاس نیشکر و ضایعات بخش‌های مختلف کشاورزی میتوان آن را به صورت خالص تهیه کرد که علاوه بر استفاده در صنعت کاغذ‌سازی میتوان در صنایع دیگری مانند ماده اولیه در تولید کاغذ، تولید نیترو سلولز ( ساخت مواد منفجره ) ، پلاستیک سازی ، رنگسازی ، کاربردهای آزمایشگاهی تولید چوب مصنوعی ، تهیه موم مایع ، تهیه خوراک دام و… نیز از آن بهره برد . به علاوه این صنعت ارزشمند جدید محصولات جانبی متعددی تولید می‌کند که آن را بسیار سودمندتر کرده است .
معرفی طرح بازیافت سلولز از ضایعات
محصول طرح حاضر تولید آلفا سلولز از ضایعات کشاورزی(لینتر پنبه) می‌باشد.
سلولز ماده تشكيل دهنده ديواره سلولي گياهان است. اين تركيب اولين بار در سال ۱۸۳۸ مورد توجه قرار گرفت. در آن سال ها با اعمال تغييراتي در آن مانند نيتروژن‌دار كردن در توليد نيترو سلولز مورد بهره برداري قرار گرفت. سلولز به صورت تقريباً خالص در رشته‌هاي پنبه وجود دارد. اين رشت ها در توليد نخ و پارچه بافي و توليد پوشاك اهميت فراواني دارند. همچنين الياف پنبه استريليزه شده در پزشكي كاربرد زيادي دارد. بطور كلي مولكول سلولز در سه حالت پايه با عنوان آلفا سلولز و بتا سلولز و گاما سلولز وجود دارد.
نوع آلفا سلولز كه داراي كاربرد عمده صنعتي می‌باشد بعنوان ماده اوليه در صنعت كاغذ مورد استفاده قرار مي‌گيرد. سلولز در گذشته در ساخت باروت بدون دود مورد استفاده قرار مي‌گرفته است و امروزه از آن براي توليد نيترو سلولز كه در ساخت مواد منفجره كاربرد دارد. همچنین در پلاستيک‌سازي، رنگسازي و به صورت عمده در توليد كاغذ و مقوا بهره مي‌گيرند. همچنين سلولز كاربرد آزمايشگاهي نيز دارد. به طور کلی برای تولید آلفا سلولز از باگاس یا سایر ضایعات کشاورزی مانند ضایعات گندم و‌جو، لینتر پنبه و … استفاده می‌شود. در این طرح تولید آلفا سلولز از لینتر پنبه مورد بررسی قرار میگیرد.
بررسی بازار سلولز
همان طور كه بيان شد سلولز امروزه به عنوان مواد اوليه در صنايع بسيار مهمي به كار مي رود لذا اهميت استراتژيك هركدام از اين صنايع براي يك كشور كه بيانگر اهميت استراتژيك سلولز مي‌باشد در خور بحث كاملي مي‌باشد كه در اين طرح به اجمال به آن مي‌پردازيم.
- كارخانجات ساخت كاغذ
مواد اوليه اصلي اين كارخانجات، سلولزي است كه در چوب، باگاس و انواع ديگر تركيبات طبيعي يافت مي‌شود. با توجه به قيمت بسيار بالاي كاغذ مرغوب و ارز خروجي كلایي كه به سمت فروشندگان اين محصول روان مي‌شود و همچنين قيمت بسيار بالاي چوب جنگلي و عدم جايگزيني اين مخلوق گران بها (درخت به صورت كارا) به استراتژيك بودن سلولز پي مي‌بريم.
در كشوري كه كاغذ كمياب و گران است به سختي مي توان كتاب و محصولات فرهنگي را به موقع و ارزان در اختيار مردم گذاشت و اين اثرات نامطوبي به دنبال خواهد داشت .در چنين كشوري اطلاعات منتشر شده هم به ارزاني و به موقع در كشور جريان نمي‌يابد و اين اثرات بسيار وخيمي بويژه در مسايل فرهنگي و سياسي براي يك كشور به دنبال خواهد داشت و همچنين جرياناتي بوجود خواهند آمد كه مخفي و آشكار درختان، اين سرمايه‌هاي ملي ارزشمند را به تيغ اره نابود مي‌كنند و بعد از چند سال جنگلهاي زيبا به بيابانهاي برهوت تبديل مي‌‌شوند.
پس مي‌توان نتيجه گرفت كه بايد حتماً به دنبال راه‌هاي به صرفه‌تري براي توليد سلولز باشيم تا بتوانيم چرخ صنعت كاغذ را به سمت خودكفايي و بهره‌وري هدايت كنيم. - صنايع مواد منفجره
در اين صنعت نيز باز در برخي از موارد نارسائي هايي گريبانگير كشورمان مي‌باشد و از آن جا كه مواد منفجره علاوه بر وظيفه خطير خود در صنايع دفاعي در معادن و كارهاي عمراني نقش به سزايي دارند و سلولز هم يكي از مواد اوليه برخي از آنهاست، باز هم ما به سمت توليد مقرون به صرفه‌تر سلولز ترغيب مي‌شويم. - صنايع رنگ
سلولزها هم در تركيبات پليمري در بعضي از رنگها مورد استفاده‌اند و هم در تركيب بعضي از رنگ ها با الياف سلولزي براي كاربرد‌هاي خاص مورد استفاده قرار مي‌گيرند. لازم به ذكر است امروزه يك پديده جديد ساختماني بنام آرتكس كه براي پوشاندن ديوارهاي داخلي ساختمان به جاي رنگ و گچ و آستر به صورت يكجا به كار مي‌رود كه به صورت كامل از سلولز ساخته شده است و اين خود بيانگر گوشه‌اي از كاربرد‌هاي اين ماده با ارزش است.
سرمایه گذاری مورد نیاز جهت واحد بازیافت سلولز از ضایعات
برای احداث واحد تولید آلفا سلولز به حدود ۸۰ میلیارد ریال سرمایه ثابت نیاز دارید. بازدهی طرح حدود ۳۵ درصد می باشد و کمتر از ۳ سال می توانید سرمایه اولیه خود را برداشت نمایید. تعداد اشتغال زایی مستقیم طرح ۳۵ نفر پیش بینی می گردد.
مزایای اجرای طرح بازیافت سلولز از ضایعات
قطع بی رویه جنگل‌ها جهت تامین ماده اولیه تولید کاغذ در داخل کشور و از سوي دیگر، نیاز به هزینه‌هاي ارزي زیاد براي واردات این فرآورده‌ها موجب شده تا کشور نیازمند تولید داخلی سلولز به عنوان ماده اولیه کاغذ باشد. علاوه‌بر این سلولز یکی از پلیمرهای پرکاربرد در صنعت داروسازی نیز می‌باشد. بنابراین بهره‌برداری از این طرح علاوه‌بر تامین نیاز داخلی از خروج ارز کشور جلوگیری کرده و در صورت داشتن استانداردهای لازم میتوان آن را به کشورهای دیگر صادر کرد.
