طرح توجیهی تولید لوله پلی اتیلن در این صفحه قابل مشاهده است. در این طرح توجیهی ابتدا به معرفی لوله پلی اتیلن، کاربردها، تاریخچهی استفاده از آن و سپس وجه تسمیه لوله پلیکا پرداختهایم؛ سپس سه بند اصلی طرح توجیهی تولید لوله پلی اتیلن یعنی مطالعات بازار، توجیهپذیری فنی و تجزیه و تحلیل مالی تولید لوله پلی اتیلن را بررسی کرده و شرح مفصلی از آن را در اینجا آوردهایم.
اهمیت و تاریخچهی استفاده از لوله پلی اتیلن چیست؟
گرچه این روزها دیگر کمتر از لولههای روکار فلزی در پروژههای مختلف ساختمانسازی استفاده میشود، اما هنوز هم بقایای آن را در ساختمانهای قدیمی میتوان دید؛ لولههای نقرهای رنگ مایل به سیاهی که در گذشته از آنها برای انتقال آب، گاز و حتی فاضلاب استفاده میشد و اغلب به شکل روکار نصب میشد تا در صورت بروز اشکال (که اصلا هم کم نبود) تعمیر آن سادهتر انجام شود.
مطلب مرتبط : طرح توجیهی تولید مخازن پلی اتیلنی
آن زمان در خانههایی که در آنها از لولههای فلزی استفاده شده بود، بهطور سالانه چندین بار پیش میآمد که نشتی یک لوله بهدلیل تغییرات ناگهانی دمای هوا (معمولا سرد شدن بیش از حد هوا در زمستان)، زنگزدگی و یا خوردگی لوله، خسارت و خرابی به بار بیاورد.
اما پس از مدتی استفاده از لولههای فلزی و دست و پنجه نرم کردن با مشکلاتی که استفاده از این لولهها ایجاد میکرد، روزی رسید که با ورود یک محصول تازه به بازار ورق برگشت. از آن زمان به بعد به تدریج لولههای فلزی پردردسر جای خود را به لولههای پلاستیکی تازهوارد دادند. لولههای جدید، لولههای منعطفی بودند که اغلب با ضمانتنامههای بیست تا سی ساله فروخته میشدند و نسبت به لولههای قبلی دارای سبکی، مقاومت، انعطاف پذیری بالاتر و ضایعات کمتری بودند.
این لولهها، که گونهای از محصولات پلیمری (بَسپار) هستند، با نام «لوله پلی اتیلن» شناخته میشوند. ویژگی ممتاز لولههای پلیاتیلن، مقاومت بالا و نفوذپذیری کم در تماس با مواد شیمیایی مختلف آلی و غیر آلی است. تحقیقات انجام شده در آزمایشگاه پلیمر دانشگاه برکلی آمریکا حاکی از آن است که لولههای پلی اتیلن تا پانزده برابر نفوذناپذیرتر از لولههای فلزی هستند؛ به همین دلیل این محصولات، کمتر و دیرتر دچار خوردگی و فرسودگی میشوند.
بهدلیل وجود این مزیتهاست که امروزه لولههای پلی اتیلن کاربردهای وسیع و متنوعی در بخشهای مختلف صنعت و کشاورزی پیدا کردهاند و حالا این لولهها و اتصالات را تقریبا در همه جا میتوان مشاهده کرد.
لوله پلی اتیلن چیست؟
لوله پلیاتیلن که به اختصار «PE» نام گرفته و در صنعت با همین نام شناخته میشود، نوعی لوله است که از پلیمریزاسیون هیدروکربن غیراشباع اتیلن تولید میشود. زمانی که مونومرهای اتیلن تحت عمل پلیمریزاسیون قرار میگیرند پلیاتیلن تولید میگردد. لوله های پلی اتیلن در بازار ایران غالبا با نام لوله پلیکا شناخته میشوند. از آنجا که کارخانه پلیکا در کرج از نخستین واحدهای تولیدی این اقلام در ایران بوده است، از آن به بعد همین نام بر روی این قسم محصولات و محصولات مشابه آنها، یعنی سایر لولهها و اتصالات پلاستیکی، مانده است.
پلیاتیلن در گروهی از مواد تحت عنوان «گرمانرمها» طبقهبندی میشود؛ این مواد خاصیت ترموپلاستیک دارند. یعنی میتوانیم از طریق بالا بردن دما و ذوب کردن این دسته از مواد شیمیایی در آنها تغییر شکل ایجاد کنیم.
از جمله خصوصیات پلیاتیلنها میتوان به مقاوم بودن، منعطف بودن و طول عمر بسیار در مقایسه با مواد فلزی اشاره کرد. پلیاتیلنها که بخشی از پلیمرهای مختلف هستند، خود یک دستهی مادر را تشکیل میدهند و در زیرمجموعهی خود به چند دسته کوچکتر تقسیم میشوند. معیار این تقسیمبندی دنسیتی (D) یا همان چگالی (تقسیم جرم به حجم یک واحد) پلیاتیلن در زمان تولید است.
در اینجا پس از بررسی چیستی و تاریخچه لوله پلی اتیلن به بررسی سه بند اصلی طرح توجیهی تولید لوله پلی اتیلن میپردازیم.
الف) مطالعات بازار
در این قسمت از طرح توجیهی تولید لولهی پلی اتیلن به پاسخ این سوال میپردازیم: «عرضه، تقاضا، مصرف و بازار هدف تولید لوله پلی اتیلن به چه صورت است؟»
بازار پلی اتیلن به موارد زیر وابسته است:
رشد تقاضا، افزایش عرضه، تغییرات موجودی، رشد اقتصادی، جریان تجارت، تولیدات صنعتی، نفت خام، هزینه خوراک و گاز طبیعی.
طی چند دههی اخیر به علت افزایش تصاعدی و چشمگیر جمعیت انسانها بر روی کرهی زمین، تقاضای تولید محصولات زیادی از جمله لوله پلی اتیلن بهطرز شگفت آوری رو به بالا نهاده است.
یکی از فاکتورهایی که لوله و اتصالات پلی اتیلن را به محصول بازارپسندی تبدیل کرده و تقاضای بازار را برای آن بالا برده است، دسترسی آسان و قابلیت تغییر شکل آنی با کمترین میزان کاهش کیفیت است.
نظر به اینکه پلی اتیلن در محصولات گوناگونی کاربرد داشته و به مصرف میرسد، متخصصان امر پیشبینی میکنند که در آینده میزان تقاضای آن در بازار با نرخ بسیار سریعی رشد کند. بطریهای بستهبندی، لوله و ورق از جمله مصارف مهم محصولات تولید شده از پلی اتیلن هستند.
تقاضای پلی اتيلن در جهان، منعکسکنندهی رشد ناهمگن تقاضای مناطق است. بهعبارتی مناطق مهم مصرفکنندهی پلی اتیلن قادر به خودکفایی در تولید آن نیستند. یا به بیان واضحتر تقاضای مصرف پلی اتیلن در مناطق در حال توسعه دارای رشد سريعتر و در مناطق توسعه یافته دارای رشد کمتر است.
از بزرگترین کشورهای تولیدکنندهی پلی اتیلن میتوان کشورهای آمریکای شمالی (عمدتا ایالات متحدهی آمریکا)، اروپای غربی و کشورهای آسیایی، به جز خاورمیانه، را نام برد.
مطلب مرتبط : آشنایی با خط تولید کیسه پلی پروپیلن
در بین کشورهای دنیا ایالات متحدهی آمریکا، کشورهای اروپای غربی، منطقهی خاورمیانه (غرب آسیا)، آفریقا، چین و ژاپن به ترتیب از جمله مهمترین و بزرگترین مصرفکنندگان پلی اتیلن هستند.
لوله و اتصالات پلی اتیلن از جمله مواردی است که در روند تولید آنها ارزش افزودهی زیادی تولید میشود. به این معنا که با استفاده از مواد اولیهی ارزان و طی کردن یک فرایند تولید، آن مادهی اولیه به محصولی با اختلاف قیمت بالا نسبت به حالت خام خود تبدیل خواهد شد.
به علاوه محصولات پلی اتیلنی ممنوعیت صادراتی نیز ندارند و همین موضوع، تولید و صادرات این محصول را مقرون بهصرفه و پرسود میکند. لازم به ذکر است صادرات محصولات پلی اتیلن به مسافتهای دور از نظر اقتصادی توجیهپذیر نیست و بهتر است از طریق راههای زمینی و ریلی به کشورهای همسایه صادر شود.
ب) توجیه پذیری فنی تولید لوله پلی اتیلن
در بخش بعدی طرح توجیهی تولید لوله پلی اتیلن به این پرسش پاسخ میدهیم: «دانش فنی، ظرفیت محل اجرا و تجهیزات ساختار اجرایی تولید لوله پلی اتیلن باید به چه صورت باشد؟»
تولید اتصالات و لوله پلی اتیلن از طریق این مراحل ششگانه انجام میشود: اختلاط، اکستروژن، شکلدهی، سرد کردن، و در نهایت کشش و بستهبندی.
میتوان بهطور خلاصه گفت که پروسه تولید لوله و اتصالات پلی اتیلن با ورود مواد اولیه بهصورت دانهای شكل (گرانول) از قسمت قيف دستگاه به ورودی اکسترودر آغاز میشود.
سپس در داخل دستگاه اکسترودر، با انتقال به وسيله ماردون در طول سیلندر، تحت گرمای هیترها (Barrel Heaters) و نیز حرارت ناشی از برش تیغههاي ماردون، گرم و مذاب میشود.
دمای تنظیم شده در فرایند اکستروژن برای تولید پلی اتیلن چیزی حدود 200 تا 225 درجه سلسیوس (سانتیگراد) است. در این مرحله عمق تیغهها در طول ماردون كاهش يافته و بدین ترتیب موجب فشرده شدن مواد مذاب و هدایت آنها به سمت خروجی اکسترودر میگردد.
سپس در خروجی، مواد مذاب که یکدست و همگن شدهاند، با عبور از قالب به سایز مورد نظر برای تولید محصول نهایی در میآيد و در این مرحله است که میتوان با تعویض قالب با اندازههای مختلف، لولههایی در سایزهای مختلف تولید کرد.
در مرحلهی بعدی، لوله با گذر کردن از تانک خلأ، همزمان با خنککاری با آب، در کالیبراتور شکل نهایی را به خود میگیرد و پس از خنک کاری بیشتر، عملیات مارکینگ و بستهبندی بر روی آن انجام شده و محصول نهایی آمادهی عرضه میشود.
برای تولید لوله و اتصالات پلی اتیلن به اکسترودر، تسمه کشش، ماشین برش، ماشین تزریق، قالبها، ماشین مخلوطکن و آسیاب نیاز خواهیم داشت. همچنین تولیدکننده برای احداث کارخانه تولید لوله و اتصالات پلی اتیلن، با ظرفیت سالانه 2350 تن، نیازمند در اختیار داشتن زمینی به مساحت 10,000 مترمربع خواهد بود.
ج) تجزیه و تحلیل مالی تولید اتصالات و لوله پلی اتیلن
بخش نهایی طرح توجیهی تولید لوله پلی اتیلن به شاخصهای مالی مختلف و امکان و میزان سودآوری طرح با استفاده از اطلاعات پیشین میپردازد.
با توجه به کاربردهای وسیع و متنوع لوله و اتصالات پلی اتیلن (از جمله در پروژههای آبرسانی و گازرسانی، انتقال فاضلاب، پسابها و آب دریا، همچنین در سیستم اطفاء حریق صنایع بزرگ و متوسط مانند نیروگاهها، پتروشیمیها و پالایشگاهها، کاورینگ کابلها و فیبر نوری و خطوط انتقال محصولات نفتی، انواع سیستمهای صنعتی و پیشرفته لوله کشی و نیز در حوزهی کشاورزی) و بالا بودن ارزش افزودهی مرحلهی آخر، تولید این محصول توجیه اقتصادی دارد، و در صورت حصول کیفیت بالا، سودآور خواهد بود.
بهعبارت دیگر سرمایهگذاری و تخصیص مکان مناسب برای تاسیس واحد تولیدی و بهکارگیری متخصصین و صرف سرمایه اولیه، میتواند به تولید محصولی پرارزش منتج شود. محصولی که در آن سوی مرزها نیز طالب خواهد داشت و میتواند با قیمتی بالا به فروش برسد.