طرح توليد نئوپان و MDF از شاخ و برگ درخت خرما

تاريخچه چوب و فرآورده های آن

چوب و فرآورده هاي آن كاربرد بسيار در زندگي و صنعت دارند. از آنجا كه چوب يك محصول بيولوژيكي است داراي خواص و ويژگيهاي متعدد و مختلفي از جمله چگالي، استحكام، مقاومت در برابر رطوبت و دما و … است، كه تعيينكننده كاربردهاي مختلف چوب ميباشند.
باستان شناسان و مورخان تاريخ، استفاده از چوب براي ساخت خانه ها را در ايران مربوط به 4200 سال پيش از ميلاد مسيح دانسته اند كه مقارن با عصر حجر و دوراني كه بومي ها قبل از مهاجرت آريايي ها در ايرن زندگي ميكردند، ميدانند.

قطعات چوبي در يكي از مقبره هاي شهرستان فسا، در استان فارس، به دست آمده كه مربوط به 5000 سال قبل بوده و نشان دهنده اين است كه ايرانيان باستان از چوب براي ساخت ابزارهاي مختلف استفاده مي كرده اند.
استفاده از چوب در زمانهاي مختلف در ايران مرسوم بوده و در كشاورزي، خانه سازي و همچنين ساخت آلات و ابراز استفاده مي شده است.

شواهد تاريخي نشان ميدهد كه از چندين هزار سال پيش ازميلاد مسيح، فن لايهلايه كردن چوب در مصر شناخته شده بوده است، گهواره و تابوتهائي كه از اماكن و مقابر فراعنه موميائي شده بدست آمده روشنگر اين شناخت ميباشد. همچنين آشوريها، يوناني ها، كلداني ها، ايراني ها و رومي ها نيزاز روكشهاي چوبي استفاده ميكرده اند.

مطالب پیشنهادی: دانلود طرح توجیهی رایگان تولید نئوپان

بنظر ميرسد كه در قديم فن تهيه روكش و تخته لايه و استفاده از آنها به جهت تخفيف ميزان هم كشيدگي و واكشيدگي و افزايش تحمل چوب در برابر نيروهاي وارده بوده است. با اين كه تهيه روكش چوبي و استفاده از آن جهت ساخت محصولات چوبي به اعصارو قرون بسيار دور بر ميگردد ولي تكامل آن در قرون 17 و 18 ميلادي به اوج خود رسيده است و از طرفي تا آن زمان هنوز توليد تخته چندلا و محصولات آن به صورت امروزي رواج نيافته بود و تنها از اواخر قرن نوزدهم بود كه توسعه و تكميل اين صنعت آغاز گرديد.

در زمينه ساخت تخته چندلا و محصولات آن مي توان به ثبت اختراع جان مايو در سال 1865 ميلادي درآمريكا و ويتوفسكي درسال 1884 ميلادي در چكسلواكي اشاره كرد. در اين اختراعات، به انطباق و التصاق اوراق نازك چوبي بر روي همديگر اشاره كرده بودند كه از نتيجه كار تخته هائي بدست مي آمد كه از چندين ورقه چوبي نازك كه توسط غشاء نازكي از مواد اتصال دهنده و به هم فشرده تشكيل يافته بود. بعدها اين اختراع كاربردهاي گستردهاي يافت. در چكسلواكي كارخانه هاي تهيه صندلي از اين نوع تخته براي كف صندلي به مقدار زياد استفاده كرد.

بعدها استفاده از تخته لايه در تهيه انواع مبل، در و پنجره، جعبه سازي، وسائل حملونقل، وسائل ورزشي كه موضوع خم شپذيري و درعين حال سبكي و استحكام آن وسائل مطرح بود، بعنوان يك ماده غيرقابل رقابت رواج پيدا كرد. در طي جنگ جهاني اول به علت آنكه هنوز تهيه فلزات سبك مانند آلومينيم توسعه نيافته بود، استفاده از تخته لايه در تهيه هواپيماهاي اوليه مرسوم بوده است.

در مورد صنايع روكش سازي از چوب، مصريان قديم از هزاران سال پيش شناخت خوبي در اين زمينه داشتند. تصاويري كه از كارگاه هاي روكش سازي آن دوره در موزه هاي فرانسه و انگلستان وجود دارد نشان ميدهد كه اصول كار در اين صنعت از چند هزارسال قبل تا كنون فرق زيادي نكرده است و امروزه نيز تقريباً اصول تهيه روكش از چوب همانست كه در زمان قديم متداول بوده است ولي تكنيك و ابزار كار عوض شده و پيشرفت زيادي در ساخت ماشينهاي روكشسازي چوب به عمل آمده است.

در ايران توليد صنعتي تخته لايه و روكش و محصولات آنها سابقه طولاني ندارد و اولين كارخانه توليد روكش و تخته چند لادرسال 1334 (ه . ش) در شهر رشت آغاز به كار كرد و در حال حاضر تعدادي كارخانه بزرگ و كوچك در اين زمينه در كشوروجود دارند. معهذا اين واحدها در حال حاضر از يك سو با كمبود مواد اوليه و از سوي ديگر با فرسودگي ماشينآلات و كهنگي تكنولوژي مورد استفاده مواجه ميباشند . چوب و فرآورده هاي تركيبي آن از ديرباز از اهميت اقتصادي زيادي در كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه برخوردار بوده است. در حال حاضر با توجه به موارد استفاده متعدد از چوب و محدوديت منابع توليد، استفاده بهينه از آن امري ضروري بنظر ميرسد.

طرح توليد نئوپان و MDF از شاخ و برگ درخت خرما

در اين بخش ابتدا بررسي كوتاهي در زمينه خرما و درخت آن كه از مواد اوليه محصول مورد نظر طرح به شمار مي رود خواهيم داشت و سپس به بررسي در زمينه مصنوعات چوبي مي پردازيم .

نخل خرما با نام علمي Phoenix dactilifera يكي از محصولات مهم در باغباني كشور محسوب م يشود. بر اساس آمار منتشر شده بيش از 180 هزار هكتار اراضي كشور زير كشت اين محصول مي باشد و تعداد زيادي از استان هاي كشور ب ويژه استانهاي جنوبي به نوعي با كشت اين محصول سروكار دارند. هر اصله درخت نخل در سال 15 تا 25 برگ توليد مي كند. طول عمر برگ نخل با توجه به شرايط متفاوت اقليمي، آبي و خاكي و روش هاي داشت نخلستان بين 3 تا 7سال مي باشد. برگ هاي مسن وقتي كه شروع به خشك شدن مي نمايند از درخت خرما هرس و قطع م يشوند. در طول يك سال قريب به 15 تا 25 برگ از يك درخت مي بايست هرس شوند.

افزون بر آن قاعده برگ و الياف اطراف آن نيز م يبايست حذف و هرس شوند(عمل تكريب). وزن متوسط هر برگ خرما 2 تا 3 كيلوگرم مي باشد. بنابراين تعميم اين مقدار به چند ميليون اصله، حجم زيادي خواهد بود كه در حال حاضر مديريت صحيح و بهين هاي در بهره برداري از اين بقايا وجود ندارد. در حال حاضر در بسياري از باغات خرما اين بقايا سوزانده ميشوند. در برخي مناطق نيز از برگ خرما جهت ساخت سايه بان (Shade)، آلاچيق، بادشكن و پوشش نهال هاي تازه كشت شده درختان ميوه از جمله خرما استفاده مي شود.

انجام اين پژوهش در جهت استفاده از ضايعات و بقاياي نخلستان ها در توليد خوراك دام، بستر توليد قارچ خوراكي، توليد كمپوست و كود گياهي و خرد كردن و استفاده مستقيم جهت حفظ حاصل خيزي خاك باغ و همچنين استفاده از الياف نخل جهت بسترهاي كاشت و تكثير در محيط هاي گلخانه اي نتايج مطلوبي را به همراه داشته است لذا ضرورت دارد مديريت بقاياي گياهي در باغات مورد استفاده و ترويج قرار گيرد و از بروز خسارات زيست محيطي حاصل از روشهاي معمول جلوگيري شود.

در نواحي جنوب و جنوب غربي ايران سطح وسيعي از اراضي را نخلستان ها به خود اختصاص داده اند. اگر چه درخت خرما گياهي هميشه سبز ميباشد اما بطور ميانگين بسته به شرايط نگهداري بعد از 3 تا 7 سال برگ هاي مسن آن خشكيده مي شوند و مي بايست از درخت حذف و هرس شوند.

در هر درخت خرما بسته به رقم و شرايط زراعي در طول سال حدود 15 تا 25 برگ خشك مي شود كه هر كدام بطور متوسط 1/5 تا 2/5 كيلوگرم وزن دارد. تعميم اين مقدار بقاياي گياهي به چند ميليون اصله نخل موجود در كشور رقم بزرگي بوده كه نياز به مديريت بهره وري و استفاده بهينه را مي طلبد. در حال حاضر نه تنها استفاده مطلوبي از اين بقايا نم يشود بلكه بدليل سوزاندن آنها توسط اغلب نخلكاران مشكلات زيست محيطي را نيز به همراه داشته است. طي سال هاي اخير استفاده از ضايعات درختان خرما در موارد متعددي گزارش شده است.

استفاده از اين ضايعات بعنوان بستر پرورش قارچ خوراكي بصورت موفقيت آميزي توسط محققين زيادي گزارش گرديده و امروزه جايگاه تجاري پيدا نموده است. استفاده از يرگ درختان خرما (قسمت انتهايي برگ) براي توليد غذاي دام در سال هاي اخير مورد توجه قرار گرفته است و نتايج مثبت اين پژوهش توسط محققين مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان بوشهر گزارش شده است. در اين روش قسمت انتهايي برگ هاي درختان خرما پس از خرد شدن مورد غني سازي قرار مي گيرند كه پس از مدتي نگهداري جهت تغذيه دام قابل استفاده خواهند شد.

در سال هاي اخير استفاده از ضايعات برگي خرما جهت توليد كمپوست نيز مورد توجه قرار گرفته است و تحقيقاتي در زمينه تهيه كمپوست از بقاياي گياهي در دست اجرا م يباشد كه تاكنون نتايج مطلوبي به همراه داشته است. در اين تحقيق روش هاي موجود و مطلوب در راستاي بهره وري مناسب از اين ضايعات و جلوگيري از اثرات سوء زيست محيطي مورد بررسي قرار مي گيرد.

روش هاي متداول در نخلستان هاي كشور

هر ساله ضايعات و بقاياي زيادي در سطح نخلستان ها توليد م يشود. بيشترين بقايا بعد از عمليات حذف برگ هاي خشك و دمبرگ ها و همچنين جداسازي الياف در نتيجه عمل تخريب درختان خرما جمع آوري مي شوند. از گذشته تاكنون در مناطق خرماخيز با توجه به نياز ساكنان و كاربرد بقايا از آنها در موارد متعددي استفاده مي شده است.

شايد تا دو دهه قبل سرپناه درون باغات و حتي بخشي از منازل با استفاده از چوب تنه و برگ خرما با مهارت ها و روش هاي خاص خود ساخته مي شد. چوب تنه درختان مسن نخل سقف بسياري از خانه هاي روستايي را در مناطق خرماخيز تشكيل داده است. از طرف ديگر حصار بسياري از چراگاه هاي موقت صحرايي و اطراف باغات با استفاده از برگ هاي رديف شده خرما در كنار هم محدود و محصور مي گردد. اين موارد استفاده به دليل ترويج فن آوري نوين كم رنگ و كاربرد خود را به جز در مواردي محدود از دست داده است.

استفاده عمده ديگر از ضايعات و بقاياي خشك شده نخلستان ها بعلت عدم وجود و رايج بودن سوخ تهاي فسيلي در دهه هاي گذشته بكارگيري اين بقاياي به عنوان هيزم در ايجاد حرارت جهت طبخ غذا بويژه در مراسمات مي باشد. اگرچه استفاده از آتش در موارد مختلف هنوز در ميان مردم اين نواحي رايج مي باشد اما در همين خصوص نيز با وفور سوخت هاي فسيلي در سال هاي اخير، كاربرد ضايعات به ميزان زيادي محدود شده است. ايجاد بادشكن از جمله مواردي است كه از زما نهاي قديم كاربرد داشته و اكنون نيز در حاشيه مزارع و باغات از آن استفاده مي شود.

همچنين ايجاد سايه بان و پوشش نها ل درختان ميوه با استفاده از برگ درختان خرما روش مرسوم و متداول در اين مناطق مي باشد، اما نكته مهم اين است كه بعد از پايان استفاده از برگ درختان خرما بعنوان بادشكن يا ساي هبان مجدداً آنها را جمع آوري كرده و مي سوزانند.

نكته مهم و قابل توجه ديگر اينكه اگرچه در گذشته به نوعي از اين بقايا در موارد مختلف استفاده ميگرديد و اما در سال هاي اخير با ظهور مصالح ساختماني متنوع و فن آوري هاي نوين، اين بقاياي گياهي درسطح نخلستان هاي كشور كاربرد خود را از دست داده اند و اكنون نخلكاران با حجم وسيعي از اين ضايعات روبرو مي باشد كه به دليل عدم توصيه و ترويج روشهاي مناسب جهت بهره برداري، اقدام به سوزاندن آن مي نمايد.

راهكارهاي مناسب و روش هاي نوين

آثار و بقاياي درختان خرما از منابع مواد آلي محسوب مي شوند كه در سيستم پايدار و در راستاي حفاظت از منابع محيط زيست مي بايست با روش مناسبي حتي بعد از موارد گوناگون بهره برداري، بصورت فرآيند شده به خاك نخلستان برگردد. كاربرد اين ضايعات چه به صورت مستقيم و چه غير مستقيم، در راستاي تامين بخش مهمي از مواد آلي خاك و ماده اوليه بستر كشت قارچ و همچنين خوراك دام، گامي ارزنده در راستاي توسعه و افزايش منابع پروتئيني گياهي و حيواني محسوب مي شود، ضمن اينكه بازگشت صحيح اين منابع غني سازي خاك از مواد آلي و حفظ حاصل خيزي را به همراه خواهد داشت.

ارزش غذايي كاه برگ خرما بر اساس آزمايشات مركز تحقيقات دام استان بوشهر

كاه خام كاه به عمل آوري شده
پروتئين %75/3 ماده خشك 37/94
ماده خشك %94 پروتئين 12/3
انرژي خام 4726 كيلوكالري / گرم فيبر 2/39
فيبر %42 خاكستر 0/11
كلسيم %0/7 انرژي خام 4712
فسفر %0/6

اصطلاخات نخل و خرما

در مناطق خرماخيز ايران اصطلاحات و واژه هاي فارسي زيادي در ارتباط با نخلكاري رواج دارد كه به برخي از آنها اشاره مي شود:
مُغ يا مُه به معني نخل است. نام تنگه و منطقه هرمز هم از هور+ مغ تشكيل شده است.
فَسيل: ساقه اصلي درخت خرما
تيم: هر چه از فسيل برويد اعم از تنه و پاجوش.
تيم فسيل: آنچه در كنار تنه اصلي م يرويد.
مُه كُشَك: زاده اي كه از تنه فسيل برآيد.
اَبار: گردي كه از نخل نر ترشح م يشود.
گله بشكن يا تَرَكي: از آفت هاي نخل.
تازوغ: سوسكي از آفت هاي نخل.
مُشتاب: اتاقك يا سيلويي براي دانه دانه كردن و شيره گيري از خرما.
پنگ: خوشه
تاره: برگ نخل
پريچه: الياف اطراف برگ خرما كه چسبيده به تنه درخت است. پريچه در بعضي مناطق به عنوان اسكاچ نيز مورد استفاده قرار ميگيرد.

معرفی MDF

در صورتي كه مواد اوليه مصنوعات چوبي را به چند دسته تقسيم كنيم، يكي از انواع مهم اين دسته بندي MDF خواهد بود كه يكي از انواع مختلف تخته هاي چند لايه متشكل از ذرات يا فيبر و يا متشكل از لايه هاي چوب اورجينال است..در صورتيكه ماده خام اوليه از چوب به ورني ها، ذرات يا فيبرها تغيير كند، محصولات متفاوتي به دست خواهد آمد نظير Letron و MDF كه هر كدام، ويژگيها و خواص ويژه خود را خواهند داشت .

MDF يكي از انواع تختههاي فيبري ساخته شده از چوب يا مواد سلولوزي است كه به صورت فيبري با پوشش رزيني، در درجه حرارت و تحت فشار بالا پخته شده و پرس ميگردد و غالباً به صورت ورقه ها و تختههاي قابل استفاده در ساخت مصنوعات مختلف، جايگزين چوب ميشود. ساختار همگن و يكنواخت MDF بدون هيچگونه حفره و رگه قابل شناسايي و سطح كاملاً صاف، ويژگيهاي ساده تر اما قابل توجه تري نسبت به چوب دارد و قابليتهاي منحصر به فرد آن ، MDF را در زمره يكي از مواد پر مصرف در تهيه انواع دكوراسيون ها و مصنوعات اداري، خانگي، تجاري و نمايشگاهي قرار داده است.

توليد انواع مختلف اين محصول در جهان دامنه كاربرد آن را بسيار وسيع كرده است. امروزه ميتوان تخته فيبرهاي نيمه سنگين MDF بسيار متنوعي از جمله تخته هاي سه لايه يا يكنواخت و همگن،تختههاي نازك و ضخيم در ابعاد مختلف، تختههايي با فرم آلدئيد، كم فرم آلدئيد يا بدون فرم آلدئيد، تخته هاي تبديل به سايز شده، روكش شده، لبه چسبانده، نقش برجسته، قالب گيري شده، ابزار خورده، پروفيل شده، با دانسيته هاي بسيار متنوع (كم يا زياد )، مقاوم در برابر رطوبت، آب، آتش، قارچ، حشره و … را در بازارهاي جهاني يافت.

از طرف ديگر استفاده از محصولات فلزي نيز از سال هاي دور تا كنون رواج زيادي داشته است. بطوريكه ساختن مصنوعات مختلف از قبيل كابينت، سرويس خواب و كتابخانه از فلزاتي مانند ورق گالوانيزه، توليد كنندگان زيادي را در كشور دارا مي باشد كه البته با توجه به پيشرفت جامعه و افزايش سطح آگاهي و رفاه اقشار مختلف، استفاده از محصولات فلزي جاي خود را به محصولات جديد و متنوع تري از جنس چوب و MDF داده است .
طراحي و احداث صنايع نيازمند شناخت مباني و تئوري و برخورداري از ديدگاههاي تجربي و عملي متناسببا شرايط اقتصادي حاكم و دانش فني موجود جامعه، به منظور نيل به اهداف توليدي ميباشد.

معرفي MDF از شاخ و برگ و ضايعات درخت خرما

نتايج يك تحقيق مشترك توسط بين بخش تحقيقات علوم چوب موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع ايران و دانشگاه “گوتينگن” آلمان نشان دادهاست كه ميتوان ضايعات هرس نخل را در توليد تخته “ام دي اف (MDF)” به كار برد.
اين ضايعات قابليت استفاده در صنايع تبديلي از جمله نئوپان و MDF را دارا هستند.

امكان استفاده از اين مواد اوليه در توليد يك كالاي وارداتيMDF به صورت يك تحقيق مشترك در مقياس نيمه صنعتي بين بخش تحقيقات علوم چوب و فرآورده هاي آن در موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع ايران و يكي از دانشگاه هـاي آلمـان انجـام و نتـايج بـه دسـت آمـده بيـانگر آن اسـت كـه محـصول سـاخته شـده
MDF استاندارد هاي بين المللي را دارا است .

براساس نتايج اين تحقيق، ميتوان استقرار حداقل 2 كارخانه در مناطق جنوبي كشور (استانهاي خوزستان، هرمزگان و يا كرمان) را توصيه كرد .
استقرار كارخانههاي پيشنهادي در كشور، اشتغالزايي و جلوگيري از خروج ارز و همچنين استفاده از موادي را شامل ميشود كه تاكنون توجهي بدان نشده و نيز كاهش فشار بر جنگلها را در پي خواهد داشت. نتايج اين تحقيق، براي تمام كشورهاي خاورميانه و كشورهاي شمال آفريقا كه همانند ايران داراي نخلستان هاي مناسبي هستند نيز قابل توصيه است.

موارد مصرف و كاربردها

همان طور كه اشاره گرديد محصول مورد بررسي در اين طرح MDF از ضايعات درخت خرما مي باشد امروزه MDF جايگزين مناسبي براي نئوپان و ساير محصولات چوبي گرديده. ازMDF در توليد انواع لوازم چوبي كه عمده ترين بخش آن لوازم منزل مي باشد استفاده مي شود كه در اين بخش به طور نمونه 4 مورد از پر كاربرد ترين موارد مصرف MDF را مورد بررسي قرار مي دهيم:

  1. كابينت MDF
    مهمترين جزء تشكيل دهنده كابينت مورد نظر ورق MDF است به طوريكه كابينت ها در طرحهاي مختلف و به رنگهاي متنوعي ساخته ميشوند و برحسب طراحي انجام شده يراق آلات مناسب روي آنها نصب گرديده است و در آشپزخانه منازل و محيط هاي اداري مورد استفاده قرار ميگيرند. كابينت هاي تمام ام دي اف به جهت دارا بودن خواصي چون زيبايي وسازگاز بودن با محيط كاربرد بيشتري در آشپزخانه منازل مسكوني دارند.
  2. كتابخانه MDF
    كتابخانه هايMDF به جهت دارا بودن خواصي چون زيبايي ظاهري، تنوع رنگ وسايز و مدل و ….درصد بالايي از تقاضاي كتابخانه هاي خانگي را به خود اختصاص ميدهند. شايان ذكر است كتابخانه هايMDF با درب هاي شيشه اي در بسياري از موارد به عنوان دكوراسيون داخلي اتاق خواب ها در زمره لوازم تزئيني منازل قرار ميگيرد.
  3. سرويس خواب MDF

    سرويس خواب مورد نظر اين طرح شامل يك تخت دو نفره به همراه دو عدد پاتختي ميباشد كه با توجه به بررسي هاي صورت گرفته و به دليل تنوع فوق العاده زيادي كه سرويس هاي خواب MDF دارند،تقاضاي مناسب تري نسبت به سرويس هاي خواب فلزي دارند .سرويس هاي خواب در رنگ ها و طرح هاي بسيار متنوع و تركيبهاي مختلف از عناصر تشكيل دهنده سرويس خواب قابل خريداري ميباشند.

  4. ميز تلويزيون MDF
    درگيري هاي زندگي شهرنشيني همه چيز را تحت تأثير خود قرار داده است.در چنين زندگي پر مشغله اي تفريح ها نيز دچار محدوديت شده اند. هنگامي كه افراد خسته از كار روزانه به خانه برميگردند كمتر حاضر هستند كه به خاطر تفريح خانه را ترك كنند. لذا تلويزيون نقش بسيار پررنگي را در پر كردن ساعات
    استراحت افراد در منزل دارد.
    با وجود وسعت كم آپارتمانهاي امروزي معمولاً محدوديت مكاني براي قراردادن ميزي به عنوان ميز تلويزيون در اتاق نشيمن يا اتاق خواب وجود دارد كه اين مسئله توجه بسياري از توليدكنندگان اين محصول را به خود جلب كرده است. اين امر موجب گرديده كه ميزهاي تلويزيون در طرحها و سايزهاي مختلف بسته به نوع و سايز تلويزيون عرضه گردند.
    ميزهاي تلويزيون به طور كلي به دو دسته تقسيم ميشوند. ميزهاي بدون درب و ميزهاي درب دار. ميزهاي دربدار معمولاً چندكاره ميباشند و كاربردهايي نظير بوفه، كتابخانه و … را به خود اختصاص ميدهند.

بررسي كالاهاي جايگزين و تجزيه و تحليل اثرات آن

طي سال هاي اخير محصولات ساخته شده از MDF توانسته اند جايگاه مناسبي را در سبد تقاضاي مردم كسب بنمايند. اين محصولا به دليل زيبايي و دوام بيشتر جايگزين محصولات خانگي فلزي و… گرديده است.لذا در حال حاضر بازار مصرف اين محصولات رو به رشد بوده و سالانه رقم هنگفتي صرف واردات MDF مي شود. بنا براين نمي توان محصولات فلزي را به عنوان يك جايگزين براي محصولات ساخته شده از MDF تصور نمود .

اهميت استراتژيك MDF در دنياي امروز

تخته فيبر نيمه سنگين (Medium Density Fiberboard ) يكي از جديدترين انواع اوراق فشرده چوبي است كه به دليل دارا بودن قابليتهاي متنوع و گاه منحصر به فرد با استقبال فوق العادهاي در طي سالهاي اخير روبروشده است.
اين محصول ضمن دارا بودن خواص شبيه ساير اوراق فشرده چوبي داراي برخي خواص برتر نيز ميباشد كه باعث ارتقاء بازار آن و محصولات ساخته شده از آن در بين ساير محصولات اوراق فشرده چوبي (مانند تخته خرده چوب نئوپان، تخته لايه، تخته فيبر سخت و …) شده است. در واقع اين محصول (MDF) ابتدا بعنوان جايگزين اوراق فشرده چوبي مطرح بوده و سپس در كاربردهاي جايگزين چوب نيز بكار رفته است. در حال حاضر دامنه كاربردهاي آن روز به روز در حال افزايش است.
از جمله خصوصياتي كه باعث ايجاد كاربردهاي متنوع (MDF) و تنوع بسيار زياد محصولات آن در بازار شده است عبارتند از:

كشورهاي عمده توليد كننده و مصرف كننده MDF

در اين بخش اشاره به اين نكته ضروري به نظر مي رسد كه كشورهايي نظير چين، آلمان و ايتاليا كه از بزرگترين توليد كنندگان و طراحان لوازم خانگي هستند در زمينه توليدMDF نيز فعال بوده و در حال حاضر نقش پررنگي در بازار صادرات محصولات اينچنيني ايفا مي نمايند.

فرآيند توليد نئوپان و MDF از شاخ و برگ درخت خرما

چوب و فرآوردههاي آن كاربرد بسياري در زندگي و صنعت دارند. از آنجا كه چوب يك محصول بيولوژيكي است داراي خواص و ويژگيهاي متعدد و مختلفي از جمله چگالي، استحكام، مقاومت در برابر رطوبت و دما و … است، كه تعيين كننده كاربردهاي مختلف چوب ميباشند. با توجه به محدوديت منابع چوب در جهان مخصوصاً چوبهاي با سختي بالا، ساخت تخته هاي صنعتي (MDF: Medium Density Fiber) با وزن مخصوص متوسط پس از نئوپان به يك صنعت تبديل شده است. MDF يك ماده مركب چوبي محسوب ميشود با جرم حجمي بين 500 تا 800 كيلوگرم بر متر مكعب (به طور متوسط 3750 kg/m3) كه از مواد مختلفي ميتواند تهيه شود. در جهان بيشتر MDF ها بر پايه چوب تهيه ميشوند و از چوبهاي نرم مثل درخت كاج استفاده ميگردد.

اساس تركيب MDF چوب و رزين است كه تحت فشار و حرارت قرار گرفته و با افزايش استحكام، مقاومت در برابر آتش و نفوذناپذيري خواص بهتري نسبت به چوب نرم خواهد داشت. همچنين قابليت ماشين كاري بالايي نيز دارد كه قبل از اين تنها چوبهاي سخت قابليت كارهاي مكانيكي و ماشين كاري را دار بودند.
MDF ها به طور معمول داراي بازه ضخامتي از 3 ميليمتر تا 40 ميليمتر ميباشند.
امروزه علاوه بر چوب هاي نرم از ديگر مواد نظير ساقه غلات ، برنج، ني، نيشكر، چوب ها و كاغذهاي غيرقابل مصرف و … براي تهيه تخته صنعتي استفاده ميشود. MDF توليدي از چوب داراي كيفيت بهتري از ساير انواع MDF بوده و MDF تهيه شده از ضايعات نخل و همچنين باگاس نيشكر نيز از قاعده مستثني نمي باشد ولي از نظر كيفي در سطح جهاني در رده چوب طبقه بندي شده است. در مقايسه با نئوپان، MDF داراي جرم يكنواخت تري در سطح ورق است و همچنين از صافي سطح و قابليت سنباده زني و اصلاح سطح برخوردار است. MDF هاي مسطح در ساخت مبلمان اداري، كابينت و تزئينات داخلي چوبي كاربرد فراوان دارند.

تعريف سازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد FAO از تخته فيبر نيمه سنگين كه مورد قبول كميسيون اقتصادي اروپا ECE و سازمان بينالمللي چوب تروپيكا ITTO نيز ميباشد به اين شرح است :
تخته ساخته شده از الياف چوب و ديگر مواد ليگنوسلولزي با اتصال اصلي ناشي از به هم فشرده شدن الياف و خصوصيات چسبندگي ذاتي آنها. مواد اتصال دهنده و افزودنيهاي ديگر ممكن است در طول فرآيند توليد اضافه شوند. تخته فيبر نيمه سنگين معمولاً به صورت مسطح پرس ميشود اما ميتواند قالبگيري نيز شوند. وزن مخصوص آن بايد از 0/5 گرم بر سانتيمتر مكعب بيشتر و از 0/8 گرم بر سانتيمتر مكعب كمتر باشد. واحد اين مقدار به صورت حجم و مترمكعب است.
MDF يا (Medium Density Fiberboard) نسبت به ساير محـصولات مـشابه بـه لحـاظ سـطح كيفـي متمايزتر مي باشد و به خودي خود از جايگاه خاصي برخوردار است زيرا اين محصول ضـمن قـرار گـرفتن در خانواده تخته هاي سخت، مقاومت كاربردي بالاتر نيز دارا مي باشد و دانسيته آن بين 800 – 640 كيلـوگرم بر متر مكعب مي باشد از طرفي بدليل اينكه سطح MDF صاف، يكنواخت و نرم بوده و تركيبي از فيبرهـاي چوبي ليگنو سلولزي مي باشد در برابر گرما و فشار سخت شده و در صورت مخلوط شدن با ساير افزودني هـا كمك شاياني به ارتقاء سطح كيفيت آن مي شود تا بتوان در ساخت كابينت آشپزخانه، مبلمان، ميزو صندلي، اثاثه اداري و… از آن بهره جست .

مواد اوليه مورد نياز توليد نئوپان و MDF از شاخ و برگ درخت خرما

روش توليد و تشريح فرآيند براي ساخت و توليد MDF

روش توليد و تشريح فرآيند براي ساخت و توليد MDF نيازمند الياف خشك چوب خواهيم بود. اين الياف با استفاده از دستگاه هاي ريفانيرهاي معمولي تحت فشار اتمسفريك و ريفانيرهاي تحت فشار بخـار آب توليـد مي گردند. اين تجهيزات توانايي استفاده از انواع خرده چوب، انواع ضايعات آن را خواهند داشت بطوريكه پس از قطع زني و اندازه بري چوب آلات گرد و يا ضايعات و در صورت نياز پوست گيري چوب، كاملاً خرد شده و جهت طبقه بندي به قسمت الك ها روانه مي شوند و مواردي كه در اندازه هاي از پيش تعيين شـده رسـيده باشند به سيلوها هدايت شده و سپس تحت عمليات پخت و بخار زني قرار گرفتـه تـا آمـاده روانـه شـدن بـه دستگاه ريفانير شوند.

آنگاه چسب زني صورت گرفته به قسمت خنكاري هـدايت مـي شـود. ضـمناً يـادآوري مي شود در قسمت الك ها، خرده چوب ها مي توانند بازيافت مجدد شده و در مـسير فرآينـد قـرار گرفتـه و مواردي كه قابل استفاده نمي باشند بعنوان ضايعات جمع آوري و به ساير مصارف رسانيده شود. يكي از موارد قابل ذكر در اين مرحله (يارد چوب) مي باشد بعبارت ديگر عمليات توليد خمير تختـه فيبـر نيازمنـد تغذيـه پيوسته، يكنواخت و همگن مي باشد زيرا در غير اينصورت در كيفيت الياف توليدي تغييرات زيـادي رخ داده و كيفيت محصول نهايي را تحت الشعاع قرار مي دهد.

براي دستيابي به تغذيه پيوسته چوب بطور يكنواخت و همگن مي بايست از خرده چوب استفاده نمود. از طرف ديگر به منظور حصول اطمينـان از تغذيـه مـداوم بـا سرعت ثابت لازم است كه ماده اوليه موردنياز جهت مصرف حداقل چندين ماهه ذخيره سازي گردد. (معمولاً 3 تا 4 ماه) ضمناً يارد چوب شامل چوبهاي هيزمي بطول 1 الي2 متر بريده شده مـي باشـد. لـذا بـه منظـور تشريح كليه مراحل و ذكر شرايط عملياتي توضيحات ذيل اضافه مـي شـود:

لیست تجهيزات و ماشين آلات توليد مور نیاز تولید MDF

ردیف ماشين آلات و تجهيزات تعداد
1 پمپ اوليه تغذيه حلزوني 1
2 مخزن 6
3 مخازن تخليه 2
4 سيستم انتقال مواد 6
5 MDF توليد ماشين 1
6 خشك كن 1
7 فشارنده 1
8 باسكول 1
9 دستگاه برش 1
10 پالايشگر 1
11 توزين 1

نتيجه گيري و ارائه پيشنهادات در مورد احداث واحد تولید MDF از شاخ و برگ درخت خرما

با عنايت به اينكه در كشور ما كشت نخل آمار قابل توجهي را داراست و با توجه به اين موضوع كه استفاده از چوب MDF امروزه در صنعت ما و كشورهاي هم جوار بسيار رايج و متداول مي باشد، به نظر ميرسد استفاده از اين تكنولوژي به دليل پايين بودن هزينه مواد اوليه و در نتيجه پايين بودن هزينه توليد با سود آوري بالا و هچنين اختصاص دادن سهم قابل توجهي از بازار محصولات چوبي را به همراه داشته باشد.
نكته قابل توجه اين است كه اين صنعت با استفاده از تكنولوژي شرح داده شده به اين دليل كه درصد زيادي از مواد اوليه آن را ضايعات نخل خرما تامين مي نمايد ، بايد در قسمت جنوبي كشور فعاليت نمايد.

امتیاز کاربران: 4.16 ( 9 رای)
گرد آورنده
ایـ توجیهی
خروج از نسخه موبایل