طرح توجیهی تولید کنسرو ذرت و نخود فرنگی
صنعت کنسرو سازی ، یکی از اکتشافات بسیار مهم بشر می باشد که بواسطه آن امکان نگهداری مواد غذائی برای بلند مدت فراهم گردیده است . در اصطلاح فنی کنسرواسیون به مفهوم نگهداری غذا است که از طرق مختلف مانند قوطی کردن ، خشک کردن ، انجماد ، نگهداری در شربت نمک و یا شکر و …. انجام می گیرد . در کشور ما کلمه کنسرو صرف نظر از مفهوم عام آن ، بصورت مترادف با قوطی کردن Canning مورد استفاده قرار می گیرد که در آن ماده غذائی در شربت شکر یا نمک به مدت طولانی نگهداری می گردد .
مطالب مرتبط: طرح توجیهی کارخانه کنسرو ماهی تن
محصول مورد نظر طرح حاضر کنسرو نخود فرنگی و ذرت شیرین است . این کنسروها ، نخود فرنگی و ذرت شیرین نگهداری شده در آب نمک می باشد که در قوطی های فلزی 500 گرمی تولید و عرضه می گردد . مصرف این محصولات بعنوان ماده کمکی و همراه غذا بوده و کلیه گروه های جامعه مصرف کننده آن محسوب می گردند .
ذیلا چند نمونه از این محصولات که تولید شرکت های مشابه داخلی و خارجی می باشد آورده شده است .
موارد مصرف و کاربرد
محصولات مورد مطالعه ، در فهرست مواد غذائی منتج از محصولات کشاورزی قرار دارند . این محصولات بصورت مستقیم دارای مصارف غذائی برای انسان ها را دارند که در ادامه جزئیات آن ارائه شده است .
-
- کنسرو نخود فرنگی
مصرف این ماده غذائی متناسب با سلیقه و ذائقه های مختلف صورت می گیرد ولی مصارف عمده آنرا می توان به صورت زیر ارائه کرد :- مصرف در تهیه سالاد الویه
- مصرف در تهیه سوپ ها
- تهیه خورشت ها
- تهیه پیش غذاها و …
- کنسرو ذرت شیرین
مصرف این ماده غذائی نیز متناسب با سلیقه و ذائقه های مختلف صورت می گیرد ولی مصارف عمده آنرا می توان به صورت زیر ارائه کرد .- مصرف در تهیه سالادها
- مصرف بصورت مستقیم
- مصرف در تهیه پیتزا
- مصرف در اردوها و …
- کنسرو نخود فرنگی
مصرف هر دو محصول مورد مطالعه نزد کلیه اقشار و گروه های جامعه وجود داشته و هیچگونه محدودیتی در شیوه ، میزان و نوع مصرف وجود ندارد .
بررسی کالاهای جایگزین و تجزیه تحلیل اثرات آن بر مصرف محصول
در صنعت غذا هر چند که در شرایط خاص و در صورت عدم دسترسی به ماده غذائی مورد نظر ، تا حدودی امکان جایگزینی برخی دیگر از مواد غذائی وجود دارد ، لیکن این جایگزینی آنچنان از مطلوبیت مصرف برخوردار نبوده و به جرأت می توان گفت که هر ماده غذائی مصرف خاص خود را داشته و مصرف کننده علاقه ای برای جایگزینی آن با سایر مواد غذائی را ندارد .
کشور های عمده تولید کننده و مصرف کننده
از نقطه نظر مصرف می توان گفت که با توجه به کاربرد غذائی محصولات مورد مطالعه ، کلیه کشورهای جهان می توانند بعنوان کشورهای مصرف کننده این محصولات محسوب گردند . لیکن از نظر تولید ، باید گفت که کشورهائیکه از نظر تولید کشاورزی نخود سبز و ذرت شیرین در جهان مطرح می باشند ، می توانند بعنوان کشورهای عمده تولید کننده کنسرو این سبزی ها نیز عنوان گردند .
بررسی اجمالی تکنولوژی و روش های تولید کنسرو ذرت و نخود فرنگی
در صنعت غذا ، فرایند تولید امری نسبتا از پیش تعریف شده بوده و تولید کننده نقش خاصی در اتنخاب آن ندارد و لذا نقش آن ایجاد شرایطی برای دقت عمل در اجرای صحیح فرایند می باشد .
از طرف دیگر اداره نظارت بر مواد غذائی وزارت بهداشت و همچنین موسسه استاندارد ، نظارت های مستقیم و مستمر برای واحدهای تولید کننده مواد غذائی اعمال کرده و رعایت دقیق کیفیت مواد اولیه مصرفی و محصول را به همراه دقت در رعایت فرایندهای تولید تحت نظارت و کنترل دارند . بنابر این تولید کننده موظف به اجرای فرایند تعریف شده می باشد که ذیلا این فرایند برای محصولات مورد مطالعه آمده است .
فرایند تولید کنسروهای سبزی در بالا آورده شده است و همانطوریکه از آن مشخص است عملیات مختلفی در فرایند تولید انجام می گیرد که ذیلا اشاره کوتاه بر آن شده است .
- غلاف گیری – خوشه گیری
نخود سبز تازه بعنوان ماده اولیه تولید کنسرو نخود فرنگی ، بصورت دانه های نخود در داخل غلاف آن می باشد . همچنین ذرت شیرین نیز بصورت دانه های چسبیده به خوشه آن از کشاورزان خریداری و به محل کارخانه حمل می گردد . از اینرو لازم است این سبزی ها دانه شده و جهت تولید کنسرو آماده گردند . عملیات دانه کردن توسط ماشین مخصوص انجام می گیرد . - شستشوی دانه ها
نخود و ذرت پس از دانه شدن ، برای زدودن بقایای اجرام خارجی مانده از مزرعه مانند بقایای سموم استفاده شده ، حشرات ، خاک و غیره شستشو و تمیز می گردند که این امر بوسیله آب انجام می گیرد . - پخت اولیه ( بلنچینگ )
کنسرو یک ماده غذائی است که در حالت پخته شده تحویل بازار می گردد . بنابر این پخت آن در کارخانجات کنسرو سازی در دو مرحله صورت می گیرد . در مرحله اول سبزی در مخازن تحت خلاء پیش پخت گردیده و در مرحله دوم که سبزی در داخل قوطی ریخته می شود پخت تکمیل می شود . در پخت اولیه سبزی بصورت پاتیلی تحت خلا پخته می شود . - پر کردن سبزی در قوطی های فلزی
سبزی پس از پخت اولیه بوسیله ماشین های پرکن ، در داخل قوطی های فلزی پر می شود . البته باید گفت که قوطی ها قبل از پر شدن ، بوسیله فشار بخار تمیز می گردند . میزان سبزی پر شده در هر قوطی بوسیله تنظیم ماشین پرکن ، بطور دقیق کنترل می گردد . - افزودن آب نمک و سایر افزودنی ها به سبزی داخل قوطی
کنسرو نخود فرنگی و ذرت شیرین ، کنسرو سبزی نگهداری شده در نمک است . از طرف دیگر برخی افزودنی ها نیز همانند اسید سیتریک ، بنزوات سدیم و غیره نیز بعنوان نگهدارنده ( ضد کپک و فساد شیمیائی و میکروبی ) به محتویات کنسرو افزوده می شود . لذا این مواد در مرحله پس از قوطی پرکنی اضافه می شود . لازم به ذکر است که کلیه مواد فوق بصورت گرم در قوطی پر می شوند . - درب بندی
پس از پر شدن قوطی از سبزی و افزودنی های آن ، درب قوطی بوسیله ماشین درب بند بسته و درز کوبی می گردد . - پخت نهائی
پخت نهائی اکثرا در مورد ذرت شیرین انجام می گیرد که علت آن نیز دیر پز بودن این سبزی است . شیوه عمل بدین صورت است که قوطی کنسرو در داخل آب داغ قرار داده شده و بصورت حرارت غیر مستقیم پخته می شود . - عملیات حرارتی ( استریلیزاسیون )
کلیه مواد غذائی کنسروی لازم است پس از قوطی شدن ، تحت دما و زمان مشخصی استریلیزه گردند . این عمل سبب از بین رفتن کامل میکروارگانیسم های محتوی غذا شده و آنرا برای نگهداری بلند مدت آماده می سازد . در مورد کنسروهای مورد مطالعه دمای استریلیزاسیون حدود 90 درجه سانتی گراد و زمان حدود 20 دقیقه است . - لیبل زنی قوطی های فلزی
قوطی های فلزی کنسروها معمولا به دو صورت تولید می گردند . در حالت اول مشخصات محصول و تولید کننده آن بصورت مستقیم روی قوطی چاپ می شود و در حالت دوم این اطلاعات روی کاغذ چاپ و در پایان تولید بوسیله چسب روی قوطی چسبانده می شود . عملیات لیبل چسبانی بوسیله ماشین انجام می گیرد . - بسته بندی شرینگ
بسته بندی معمول در صنعت کنسرو ، شرینگ است که در اینحالت قوطی ها بصورت 12 عددی توسط پلاستیک روشن و تحت حرارت حاصل از هوای داغ ، شرینگ می گردد . - قرنطینه محصول به مدت معین
محصولات غذائی پس از تولید لازم است به مدت معینی در انبار محصول قرنطینه شده و در صورت عدم مشاهده هر گونه آلودگی میکروبی ، راهی بازار مصرف گردند . وجود آلودگی های میکروبی در قوطی ها بصورت باد کردگی قوطی ها ، سوراخ بودن آنها و موارد دیگر قابل مشاهده و کشف است . در مورد محصول مورد مطالعه زمان قرنطینه حدود دو هفته می باشد . - ارسال محصول آماده فروش به انبار محصول
پس از پایان دوران قرنطینه ، محصول برای فروش به انبار محصول تحویل می شود .
نام کشورها و شرکتهای سازنده ماشین آلات مورد استفاده تولید
کلیه ماشین آلات یا به عبارتی خط تولید کنسرو در کشورمان قابل تامین است .
از اینرو با توجه به وضعیت فوق ، فهرست منابع تامین ماشین آلات در جدول زیر آمده است .
| فهرست ماشین آلات اصلی تولید کنسرو ذرت و نخود فرنگی | |
| ردیف | نام ماشین الات |
| 1 | کانوایر سورت اولیه سبزی |
| 2 | ماشین غلاف گیری نخود سبز |
| 3 | ماشین غلاف گیری ذرت شیرین |
| 4 | تانک های شستشوی نخود سبز و ذرت |
| 5 | تانک میکس مواد افزودنی کنسرو |
| 6 | مخزن پخت اولیه نخود و ذرت به همراه همزن ( تحت خلاء ) |
| 7 | ماشین پرکن قوطی برای نخود و ذرت |
| 8 | ماشین درب بند قوطی فلزی |
| 9 | کانوایر انتقال قوطی ها به اتو کلاو |
| 10 | اتو کلاو استرلیزاسیون با استفاده از آب داغ |
| 11 | دستگاه لیبل زن قوطی |
| 12 | دستگاه شرینگ پک |
کلیه ماشین آلات تولید فهرست شده در جدول بالا از طریق سازندگان داخلی قابل تامین می باشند .
این تولید کنندگان هر کدام تخصص در ساخت بخشی از ماشین آلات را بر عهده داشته و برخی از آنها خط تولید را بطور کامل طراحی ، ساخته و نصب و راه اندازی می نمایند که در زیر شرکتهایی که توانائی ساخت خط تولید کامل را دارند ارائه شده است .
- شرکت ماشین سازی پیمان توس 6633664 -0511
- شرکت تکفا 88836840 – 021
- ماشین سازی حداد 77310412-77303357- 021
- شرکت رهنمون صنعت 88950538-88953463- 021
- ماشین سازی کیان ایده 8554509-0511
- آذرسایش 6376912 – 0411
بازار تأمین مواد اولیه
ماده اولیه مصرفی طرح، نخود سبز و ذرت شیرین است که اکثرا در استان های هرمزگان ، مازندران، گیلان ، گلستان ، فارس و کردستان تولید میگردد . بنابراین از نظر بازار تأمین مواد اولیه استان های فوق الذکر میتوانند به عنوان محل اجرای طرح پیشنهاد گردند.
